Hosilga kirgan anorzorlarning hosildorligiga qarab o’g’itlashning belgilash va amalga oshirish

2.5.Organik o‘g‘itlarni qo‘llash.
Tabiiy organik chiqindilar o‘g‘it sifatida ishlatish (masalan, go‘ng,
o‘simliklari qoldig‘i, kompost) Tabiiy organik chiqindilar moddalarda S: N nisbati
o‘g‘it sifatida N • Sekin oziq moddalar mavjudligi
• Mikroyelementlar mavjud
• Tuproqdagi organik moddalarni va tuproq tarkibini yaxshilash
• Tabiiy (organik) o‘g‘itni ug‘it sifatida noqo‘layligi:
• O‘zgaruvchan ozuqa konsentratsiyasi
• Kam tahlil (1 dan 3% gacha)
• N har birining miqdori yuqori Organik o‘g‘itlar o‘simlik yoki hayvonlardan olinadi. Ular hayvon go‘ngi, o‘simlik va o‘rim-yig‘im materiallari yoki organik chiqindilarni kompostga aylantirish orqali olinadi. To‘g‘ri ishlov berilganidan so‘ng, organik o‘g‘itlar jamoat salomatligi va atrof-muhit uchun ko‘plab afzalliklarni ta’minlaydi, chunki ularning ishlab chiqarilishi, bakterial ifloslanish manbasi va atrof-muhit ifloslanishi manbai bo‘lgan chiqindi moddalarni yo‘q qiladi. Boshqa tomondan, agar hayvon go‘ngi to‘g‘ri ishlov berilmasa, bu daraxt, atrof muhit va inson salomatligi uchun xavfli bo‘lishi xam mumkin. Xatarlarni kamaytirishga qaratilgan ishlovlar organic moddalar parchalanadigan va chiriganda moddiy, biologik jarayon bo‘lgan kompost hisoblanadi.
Kompostlarda ishlov berish ikki guruhga bo‘linadi: Passiv va faol.
Passiv kompostlash usullari tabiiy sharoitlarda organik chiqindilarni g‘aram
shaklida saqlashga asoslangan. Harorat, namlik va ultrabinafsha nurlari kabi
ekologik omillar etarlicha vaqt ajratib, kompostlash jarayonini rag‘batlantiradi va
patogen mikroorganizmlar, begona o‘tlar va tuzlarning miqdorini pasaytiradi.
Ushbu yondashuvga eng katta to‘siq, bu juda uzoq vaqt talab etadigan va bu
jarayonning amalga oshirilishi uchun zarur bo‘lgan vaqt. Bu vaqtni aniqlash juda
qiyin. Kerakli vaqt miqdori iqlim, mintaqa va mavsumga, shuningdek,
ishlatiladigan go‘ng va organik chiqindilarning manbaiga va turiga bog‘liq. Ushbu
noaniqliklar tufayli passiv kompostlashni qayta ishlash tavsiya etilmaydi (Rasm
50). Faol kompostlash usuli bilan kompost to‘pi (g‘arami) shamollatish uchun teztez ag‘darilib yoki havoda yetarli kislorod (ayerobika) sharoitlarini saqlab turish
uchun shamollatiladi. Harorat va namlikning miqdori kuzatiladi va kerak
bo‘lganda, kompostlash uchun optimal namlik va to‘g‘ri uglerod: azot nisbati
olinadi. G‘aram isitish to‘xtaganida kompostlash jarayoni tugallanadi. Tegishli
sharoitlarda fermentatsiya jarayonida hosil bo‘ladigan yuqori harorat nisbatan
qisqa vaqt ichida patogenlarning ko‘pini yo‘q qiladi. Organik go‘ng, agar mavjud bo‘lsa, ayniqsa, sug‘oriladigan ekinlarda har 3
yilda bir marta 50 kg daraxtga tavsiya etiladi