Hoshimov husanboy rasulov muslimbek

4-§. ATOM-MOLEKULAR TA’LIMOT.
ATOM VA MOLEKULALARNING REALLIGI (MAVJUDLIGI).
KIMYOVIY ELEMENT, KIMYOVIY BELGI.

1. Ulug‘ ajdodlarimizdan qaysilari o‘z dunyoqarashida aks etgan bir qator buyuk asarlarda atrofda­gi olamni murakkab tuzilgani, jismlar, atrofni uzluksiz o‘zgarishi, ko‘p voqea-hodisalar sababchisi mayda, ko‘zga ko‘rinmas unsurlar deb e’tiro etishgan, ularni tabiatini izohlab berish-ga harakat qilingan?

1) Galen; 2) Gaber;3) Alfraganus;4) Fales;
5) Razes; 6) Tollens; 7) Foro-biy; 8) Beruniy;
9) Avitsenna; 10) Arestotel.
A) 2,3,5,8,10 B) 2,3,5,7,8,9
C) 2,4,6,8,9 D) 1,4,6,7,9

2. Qaysi olimlar ishlari natijasida moddani atom-molekular tuzilishiga doir g‘oyalar rivojlandi?

1) Lomonosov; 2) Lauvoze; 3) Bertole;
4) Dalton; 5) Kurnakov; 6) Avogadro.
A) 2,4,6 B) 2,3,5 C) 1,4,6 D) 1,5,6

3. Qachon va qayerda bo‘lib o‘tgan kimyogarlarni xalqaro kongressida atom va molekula tushunchalariga aniq izohlar qabul qilindi?

A) 1689-yilda Londonda
B) 1860-yilda Karlsruyeda
C) 1986-yilda Berlinda
D) 1869-yilda Moskvoda

4. Hozirgi vaqtda atom-molekular ta’limotni asosiy holatlariniayting?

1) moddalar kim-yoviy xossalarini o‘zida saqlovchi eng kichik zarrachalar, ya’ni molekulalardan iborat;
2) mole-kulalar atomlardan iborat;
3) atomlar molekulalardan iborat;
4) molekula va atomlar doimiy harakatda bo‘lmaydi;
5) atomlar murakkab tuzilishli bo‘lib, elektron, proton, neytron va boshqa zarrachalardan iborat;
6) molekula va atomlar doimiy harakatda.
A) 2,4,5,6 B) 1,2,3,5
C) 1,3,4,6 D) 1,2,5,6

5. Quyidagilardan qaysi biri olamning moddiy birligini tasdiqlaydi?

A) atom-molekular ta’limotB) kimyoviy ta’limot
C) organik kimyo nazariyasi
D) atomlarning harakati

6. Moddalarni holatiga ko‘ra, atom va molekulalar orasidagi masofa qanday bo‘ladi?

1) qattiq holatdagi moddalarda juda yaqin; 2)qattiq holatdagi moddalarda unchalik yaqin emas;
3) suyuq holatdagi moddalarda juda yaqin;
4)gaz holatdagi moddalarda yaqinroq;
5) gaz holatdagi mod-dalarda juda uzoq.
A) 2,4,5 B) 1,2,3 C) 1,3,5 D) 2,3,5

7. Atom va molekulalar orasidagi masofa haroratga bog‘liqligini qanday tushuntirasiz?

A) harorat ortishi masofa kichrayadi, sovutilganda esa kichrayadi.
B)harorat ortishi masofa kattalashadi, sovutilganda esa kichrayadi.
C) harorat ortishi masofa kichrayadi, sovutilganda esa kattalashadi.
D) harorat ortishi masofa kattalashadi, sovutilganda esa kattalashadi.

8. Moddalarni molekulalari bir-biridan nimalari bilanfarqlanadi?

1) shakli; 2)tarkibi;3) massasi; 4) agregat holati;
5) o‘lchami; 6) qaynash harorati;
7) suyuqlanish harorati; 8) xossalari.
A) 2,3,5,8 B) 1,2,3,5 C) 1,3,5,7 D) 2,3,5,6
9. Qachon va kim Broun harakatini va suyuqlik molekulalari tartibsiz ravishda uzluksiz harakatda ekanligini ko‘rsatgan?
A) 1689-yilda ingliz olimi Broun
B) 1869-yilda ingliz olimi Broun
C) 1986-yilda ingliz olimi Broun
D) 1827-yilda ingliz olimi Broun

10. Mikroskopda suyuqlikdagi mayda qattiq zarrachalarning harakatini kuzatgan va ular uzluksiz harakat qilishini qaysi olim aniqlagan?

A) 1689-yilda rus olimi M.Lomonosov
B) 1869-yilda rus olimi D.Mendeleyev
C) 1986-yilda ingliz olimi J.Dalton
D) 1827-yilda ingliz olimi Broun

11. Quyidagi hodisalarning qaysi biri suyuqlik molekulalari tartibsiz ravishda uzluksiz harakat-da ekanligini ko‘rsatadi?

A) diffuziya B) Broun harakati
C) osmos D) aktiv transport

12. Quyidagi hodisalarning qaysi biri bir modda molekulasi boshqa modda molekulalari orasida tarqalishini ko‘rsatadi?

A) diffuziya B) Broun harakati
C) osmos D) aktiv transport

13. Qaysi hodisalar molekulalar mavjudligi hamda doimo harakatda ekanligini ko‘rsatadi? 1)Broun harakati;2) diffuziya; 3) qandning suvda erishi.

A) 2,3 B) 1,2 C) 1,2,3 D) faqat 2

14. Moddani kimyoviy xossalarini o‘zida namoyon qiluvchi eng kichik bo‘lagi nima?

A) atom B) molekula C) ion D) neytron

15. O‘zaro bog‘langan atomlar guruhidan iborat zarracha nima?

A) atom B) molekula C) ion D) neytron

16. Kimyoviy reaksiyalar paytida quyidagilarning qaysi biri bo‘ladi?

1) molekulalar atomlarga parchalanadi; 2)molekulalar ionlarga parchalanadi;
3) molekulalarning atomlardan iborat tarki-bini o‘zgartirmaydi;
4)molekulalarning atomlardan iborat tarkibini o‘zgartiradi.
A) 1,4 B) 1,2,4 C) 1,2,3 D) faqat 1

17. Kimyoviy elementdir – bu …?

A) molekulalarning muayyan turi
B) ionlarning muayyan turi
C) atomlarning muayyan turi
D) moddalarning muayyan turi
18. Qachon va kim taklifiga ko‘ra kimyoviy belgi – element lotincha nomining bosh harfi yoki bosh harfiga keyingi harflardan birini qo‘shib yozish bilan ifodalanadi?
A) 1689-yilda rus olimi M.Lomonosov
B) 1869-yilda rus olimi D.Mendeleyev
C) 1986-yilda ingliz olimi J.Dalton
D) 1813-yilda shved kimyogari Berselius

19. Kimyoviy belgi nimalarni bildiradi?

A) elementni va shu elementning bitta atomini
B) elementni va shu elementning bir nechta atomini
C) molekulani va shu molekulaning bitta atomini
D) molekulani va shu molekulaning bir nechta atomini

5-§. ATOMLARNING O‘LCHAMI. NISBIY VA ABSOLUT MASSA.

1. Nimamateriyaning asosiy tuzilma birligidir?

A) atom B) molekula
C) ion D) neytron

2. Atomlarning diametri qanchabo‘ladi?

A) 100Å B) 1Å C) 5Å D) 0,1Å

3. Atomlarning o‘lchov birligi nima?

A) millimetr B) amper
C) angstrem D) metr kub

4. Quyidagilarning qaysi biri to‘g‘ri?

A) 100Å=10^-10m B) 1Å=10^-11m
C) 10Å=10^-9nm D) 1Å=10^-10m

5. Hozirgi vaqtda o‘lchov birligi nima bilan almashinib bormoqda?

A) millimetr B) nanometr
C) angstrem D) metr kub

6. Quyidagilarning qaysi biri to‘g‘ri?

A) 1Å=0,1nm B) 1Å=10^-11m
C) 10Å=10^-9nm D) 1Å=10^-9m

7. Quyidagilarning qaysi biri to‘g‘ri?

A) 100nm=10^-10sm B) 1nm=10^-11m
C) 10nm=10^-9sm D) 1nm=10^-9m

8. Vodorod(1), uglerod(2), kislorod(3), temir(4) va uranni(5) absolut massasini ayting?

a) 1,67•10^-27kg; b) 396,67•10^-27kg;
c) 26,6•10^-27kg; d) 19,93•10^-27kg; e)93,13•10^-27kg.
A) 1-a, 2-d, 3-c, 4-e, 5-b B) 1-a, 2-e, 3-c, 4-d, 5-b
C) 1-a, 2-c, 3-d, 4-e, 5-b D)1-a, 2-d, 3-c, 4-b, 5-e

9. Kimyoda nisbiy fizik kattalik bu nima?

A) absolut massa B) massa atom birlik
C) hajm D)nisbiy atom mas­sa
10.Nisbiy atom massa –bu …?
A) elementatomi massasini 1/12 qismidan necha marta og‘irligini ko‘rsatuvchi kattalik
B) element atomi massasini C¹⁴ (uglerod-14) atomi massasini 1/12 qismidan necha marta og‘irligini ko‘rsatuvchi kattalik
C) element atomi massasini C¹² (uglerod-12) atomi massasini 1/12 qismidan necha marta og‘irligini ko‘rsatuvchi kattalik
D) u juda kichik qiymatga ega bo‘ladi

11. Elementning miqdoriy ko‘rsatkichi nima bo‘lib hisoblanadi?

A) absolut massa B) massa atom birlik
C) hajm D) nisbiy atom mas­sa

12. Uglerod (₆¹²C) absolut massasining 1/12 og‘irlik qismiga nima deyiladi?

A) absolut massa B) massa atom birlik
C) hajm D) nisbiy atom mas­sa

13. 1 m.a.b. (massa atom birlik) nechaga teng?

A) 19,93•10^-27kg B) 1,66•10^-27kg
C) 1,93•10^-23g D) 1,66•10^-23g

6-§. KIMYOVIY MODDA – ATOMVA MOLEKULALAR UYUSHMASI.

1. Yer yuzasining foydali qazilmalar olinadigan qismini90%qaysi elementlardan iborat?

1)kislorod; 2) kremniy; 3) titan; 4) aluminiy;
5) mis; 6) temir; 7) oltin; 8) kalsiy.
A) 1,2,4,6,8 B) 1,2,4,7,8
C) 1,2,3,4,5 D) 2,4,5,6,8

2. Necha element tabiatda juda oz miqdorda uchraydi, ayrimlari faqat laboratoriyalardagina olinadi?

A) 89 dan ortiq B) 118 ta
C) 10 ga yaqin D) 20 dan ortiq

3. Ikki va undan ortiq har xil moddaga parchalanuvchi modda bu nima?

A) kimyoviybirikma B) oddiy modda C) atom D) metal

4. Inson tanasining asosiy qismi nechta kimyoviy elementdan iborat?

A) 89 ta B) 118 ta
C) 92 ta D) 20 ta