Холдор Чиниқулов, Анвар Жўлиев

176-расм. Юқори ҳароратли гидротермал сульфидли қурилмаларнинг 
морфологияси. 
Сульфидли қурилмалар таркибида пирит, халькопирит, 
сфалерит, пирротин устиворлик қилади; кўп миқдорда аморф 
кремнезем ва Ni, Co, Cd, Hg, Sn, W, U, Ag, Аu қўшимчалари 
учрайди. Сульфид қурилмаларига эга бўлган майдонлар бир неча 
квадрат километрга, металларнинг заҳираси миллионлаб тоннага 
етади. 
Таянч атама ва ибораларга изоҳ беринг 

---

330 
Дунѐ океани, литорал, шельф, батиал, абиссал, чуқурсув новлари, ороллар 
ѐйи, абразия, рифт водийси, цунами, эстуарий, дельта, соҳилбўйи оқимлари, 
қайтув оқимлари, седиментогенез, дюналар, маршлар, мангр ўсимликлари, 
қирғоқбўйи ғови, флиш ѐтқизиқлари, трансформали ер ѐриқлари,
гидростатик босим, бентос, нектон, планктон, маржон рифлари, атолл, 
лагуна, денгиз сувининг шўрлиги, тўлқин, океан террасаси, трансгрессия, 
регрессия, материк саѐзлиги, эстуарий, дельта, гравитацион жараѐнлар, 
биоген жараѐнлар, гайоталар каньон, турбидит, қирғоқ рифи, тўсиқ рифи, 
диатомли ил, радиолярийли ил, қизил ил. 
Назорат саврллари 
Дунѐ океани акваториясида қандай рельеф турлари ажратилади? 
Денгиз шельфини таърифлаб беринг. 
Гидростатик босим нима? 
Денгизларда қандай оқимлар мавжуд? 
Контнентал ѐнбағир ѐтқизиқлари қандай хусусиятларга эга? 
Карбонат тўпланишнинг киритик чуқурлиги нима? 
Тўсиқ рифлари қандай ҳосил бўлади? 
Лагуна деганда нимани тушинасиз? 
Рифларни қандай организмлар ҳосил қилади? 
Океан сувларининг ҳарорати ва шўрлиги қандай ўзгаради? 
Океан тубидаги геологик жараѐнлар қандай турларга бўлинади? 
Денгиз тубида қандай қазилма бойликлар бор? 

---

331