Hokim va tobe sozlarning birikish usullari

ASSIMILYATSIYANING TURLARI

• Qaysi tovush o‘zgarishiga ko‘ra turlari

• O‘zgarish darajasiga ko‘ra turlari

• Regressiv assimilyatsiyua

• Progressiv assimilyatsiya

• To‘liq assimilyatsiya

• To‘liqsiz assimilyatsiya

DISSIMILYATSIYANING TURLARI

• PROGRESSIV DISSIMILYATSIYA

• REGRESSIV
• DISSIMILYATSIYA

POZITSION O‘ZGARISHLARNING TURLARI

• Reduksiya – unli tovushning urg‘usiz bo‘g‘inda kuchsizlanishi: bilan→ b:lan, biroq →b:roq, birikma →b:rikma kabi.
• Eliziya – unli tovush bilan tugagan so‘zga unli bilan boshlanadigan so‘zning qo‘shilishi natijasida birinchi so‘z oxiridagi unlining tishishi: yoza oldi →yozoldi, bora oldi →boroldi kabi.
• Sinko‘pa – so‘z o‘rtasidagi tovushning tushib qolishi: sust+ay→susay, pastqam →pasqam (pastqam).
• Apokopa – so‘z oxiridagi tovushning tushirib qoldirilishi: do‘st →do‘s, farzand →farzan, Toshkent →Toshken, Samarqand →Samarqan.
• Proteza – so‘z boshida tovush orttirilishi: rus →o‘ris, shkof →ishkof, stol → ustol kabi.
• Epenteza – so‘z o‘rtasida tovush orttirilishi: sinf→sinif, fikr →fikir, aql → aqil kabilar.
• Epiteza – so‘z oxirida tovush orttirilishi: otpusk → otpuska, kiosk →kioska, tank → tanka kabi.