Hissiyotning umumiy tushunchasi Reja: Hissiyotning umumiy tushunchasiga ta’rif

3. Hissiy holatlarning fiziologik asoslari

Hissiy holatlarni paydo bo`lishiga tashqi olamda yuz beradigan o`zgarishlar sabab bo`ladi. Hissiy holatlar uchun xos bo`lgan fiziologik jarayonlarning asosi murakkab shartsiz va shartli reflekslardir. Ma`lumki, shartli reflekslar tizimi katta miya ustuniga tegishli ko`rish tepachalari va nerv qo`zg`alishlarini miyaning yuqori bo`limlaridan vegetativ asab tizimiga o`tkazib beruvchi boshqa markazlar orqali amalga oshiriladi. Kishining hislarni kechirishi hamma vaqt miya po`sti va po`stlok osti markazlarining birgalikdagi faoliyatlari natijasidir. Atrofda va olamda yuz beradigan o`zgarishlar odam uchun qancha ahamiyat kasb etsa, hissiy kechinmalar shuncha chuqur bo`ladi. Buning natijasida paydo bo`ladigan muvaqqat bog`lanishlar tizimi qayta tuzilishi qo`zg`alish jarayonini yuzaga keltiradi. Bu jarayon katta miya yarim sharlari po`stida tarqalib po`stloq osti markazlarini ham egallab oladi. Katta miya yarim sharlar po`stidan pastda organizm fiziologik faoliyatining turli markazlari; nafas olish, yurak va qon tomirlarini idora qilish, ovqat hazm qilish, ichki sekretsiya bezlarini ishini idora qilish va boshqa markazlar joylashgan. SHuning uchun po`stlok osti markazlarining qo`zg`alishi bir qator ichki a`zolar faoliyatini kuchaytirishga olib keladi. Hissiy holatlar o`zining fiziologik mohiyati jihatidan katta yarim sharlar po`stining va miya po`sti boshqaradigan po`stloq osti markazlarining funktsiyasigina bo`lib qolmay, balki miyaning boshqa qismlari ishni boshqaradigan retikulyar tuzilmaning vazifasidir. Miyaning talamus (ko`rish tepaligi) va gipotalamus (tepacha osti qismi) deb atalgan joyining qadimgi po`stloq osti tuzilishlari bilan yarim sharlar yangi po`stlog`i osti tuzilmalari o`rtasidagi limbik tizimning vazifasidir.

Asosiy adabiyotlar:
1. Klinicheskie razbori v psihiatricheskoy praktike. / Pod red. Prof. A.G.Gofmanana - М.: medpress - inform, 2006. – 704 p.
2. Morozov В.М. Izbrannie trudi. – М.: Media medika, 2007. – 292 p.
3. Psichiatriya: nacionalnoe rukovodstvo / под red. Т.B. Dmitrievoy, В.Н. Кrasnova, Н.G. Neznanova, В.Ya. Semke, А.С. Tiganova. – М.: GEOTAR – МеDIA, 2009. – 1000p
4. Racionalnaya farmakoterapiya v psihiatricheskoy praktike: rukovodstvo dlya praktikuyuwih vrachey / Pod obwey red. Yu А. Aleksandrovskogo, N.G. Neznaova. — Moskva: Literra, 2014. — 1080 p.
5. Snejnevskiy A.V. Obshaya psihopatologiya: Kurs lekciy : МЕ Dpress informм, 2008. – 208p.
6. Maklakov A.G.Umumiy Psixologiya - Sankt-Peterburg: Peter, 2001 - 592 s: loy - ("Yangi asr darsligi" seriyasi)