Himoyaga ruxsat etaman” O‘quv va uslubiy ishlar bo‘yicha prorektori

Jamiyatni inklyuziv ta’limga tayyorlash va ijobiy munosabatni uyg‘otish va amalga oshirish.
Jamiyatda insonlar orasida alohida extiyojli bolalar xakida bilimlarning yetishmasligi okibatida maxsus extiyojli bolalar ta’limdan chetda kolib ketmokdalar. Bundan tashkari alohida extiyojli bolaning kobiliyatlari, xukuklari va extiyojlari muntazam ravishda kadrlanmasa, bolalarda uziga vakobiliyatlariga nisbatan salbiy munosabat shakllanib boradi.Xar kanday jamiyatda xar bir bola noyob, maxsus extiyojli bolalar esa boshka bolalar singari xukuk, extiyoj va intilishlarga ega degan dalilni idrok etish zarurati mavuddir. Ushbu bilimlarni chuko‘rlashtirish buyimkoniyati cheklangana ish olib borish bola, oila, xam jamiyat darajasida xamma uchun muximdir.

• 
  inklyuziv ta’lim qashshoqlik va ajratish iskanjasidan qutulishga imkon beradi;
  
• 
  kamsitishlarning oldini oladini oladi, imkoniyati cheklangan bolalarning teng huquqligini ta’minlaydi;
  
• 
  inklyuziv ta’lim maxsus extiyojli bolaning o‘z oilasi va jamiyat orasida bo‘lishiga imkon beradi;
  
• 
  inklyuziv ta’lim yanada inklyuzivlikga olib keladi;
  
• 
  inklyuziv ta’lim barcha uchun ta’lim sifatini yaxshilaydi;
  
• 
  imkoniyati cheklangan bolalar sog‘lom tengdoshlari orasida tabiy sharoitda yashash va mexnat qilishga moslashadilar;
  
• 
  ularning ijtimoiy jamiyaga moslashishi samarali kechadi.
  

Yuqorida keltirib o‘tilganlarni hayotga joriy etish uchun defektologlar tarbiyalanuvchilar bilan har kuni ularni qiziqtiruvchi va bezovta qiluvchi istalgan mavzuda gaplashish imkoniyatini topish kerak. Bu insonlarga munosabatni muhokama qilishning boshlanishi bo‘lishi mumkin, masalan, agar bola o‘z tajribasi haqida gapira olmasa ham qolgan guruh esa uni qo‘llab quvvatlasa, yoki bu bolani qarashlarini qoralashga o‘rganishi mumkin. Bunda bolalar o‘zlarini xavfsiz sezadilar va o‘z qo‘rquvlarini tinch holda bayon etadilar. Pedagog diskriminatsiya ildizlarini tarixiy va zamonaviy holda shunday tushuntirish kerakki, bolalar insonlardagi isalgan fikrlarni tushunish va qabul qilish mumkinligini anglab insonlar, ayniqsa kimkoniyati cheklanganik bolalar bilan ishlash osondir. Chunki ularning jo‘shqin haqiqat hislarini qo‘llashi va tun bo‘yi muloqot qilishi mumkin. Bunday muammolarni ayrim bolalar bilan talaffuzda muhokama qilishiga ko‘ra ochiq muhokamaga olib chiqish va jamoat bilan ko‘rib chiqish ko‘proq natija beradi. Lekin ayrim holatlarda yakka holdagi muhokama eng yaxshi varian bo‘lishi mumkin. Barcha guruh va guruxlarda kimnidir hafa qilishgan bo‘lsa, ozgina bo‘lsa ham pedagog darsini to‘xtatishi va buni muhokama qilishi lozim. Muxokamaning maqsadi ijobiy munosabatni rivojlantirishdir. Darslarda tarbiyalanuvchilar guruhini shunday joylashtirish kerakki, bolalarda alohida holda moslamalardan bir oz foydalanib ishlash imkoniyatiga ega bo‘lsin. Pedagogda ma’lum o‘quv rejalarida majburiy bo‘lgan topshiriqlarga egiluvchan moslashuvchan munosabatda bo‘lishi kerak. Guruhlar guruhlarga, juftliklarga bo‘lish va individual topshiriqlar torshirishlari kerak. Guruh tarkibini turli insonlardan iborat ekanligini ishonch hosil qilish guruhlarda alohida yordamga muxtoj va sog‘lom tarbiyalanuvchilardan iborat bo‘lishi talab etiladi. O‘qituvchi har bir bolaning bajargan ishini individual Maktabgacha ta’lim tashkiloti butun guruhning ishini baholashini va guruh yutuqlarini rivojlanishiga chaqirish lozim.
Yuqoridagilardan tashqari alohida e’tiborni bolalar oyoqlarini uzoq muddatga chalkashtirib o‘tirmasliklariga qarating. Chunki bu noqulay, ularning jismoniy rivojlanishlariga yomon ta’sir etadi va diqqatni pasayishiga olib keladi. Ayrim bolalarga oyoqlarini chalkashtirib o‘tirish umuman mumkin emas. Masalan , bolalar artriti bolalarga , shuningdek imkoniyati cheklangan bolalarning qulay qtirishlari uchun turli yordamchi vositalardan yostiqlar, stullar va boshqalardan foydalanish kerak.