Himoya qilishga ruxsat beraman

II- BOB. JAHON MOLIYAVIY IQTISODIY INQIROZ 

MAMLAKATLAR IQTISODIYOTIGA TA’SIRI 

 

2.1. MAMLAKATLARNING  INQIROZGA QARSHI DASTURLARI 

QIYOSIY TAHLILI. 

 

          O’zbekiston  respublikasi  prezidenti  I.A.  Karimov    o’z  asarlarida  global 

moliyaviy  inqiroz  holatini  va  uning  yuz  berish  mumkin  bo’lgan  oqibatlariga  doir 

materillarni  o’rganish  va  umumlashtirish  natijasida  keltirib  chiqarilgan  to’rtinchi 

xulosani  qo’yidagicha  bayon    etdilar:  “  To’rtinchidan,  jahon  moliyaviy 

inqirozdanimkon  qadar  tez  chiqish,  uning  oqibatlarini  yengillashtirish  ko’p 

jihatdan  har  qaysi  davlat  doirasida  va    umuman  dunyo  hamjamiyati  miqiyosida 

qabul qilinayotgan chora tadbirlarning qanchalik samaradorligiga, ularning bir-biri 

bilan  uyg’unligiga  bog’liq”.  Shuningdek,  2008  yil  yil  noyabr  oyida  Vashingtonda 

jahon  yalpi  mahsulotning  85%  ishlab  chiqaradigan  20  ta  yirik  davlat  ishtirokida 

bo’lib  o’tgan  sammit  global  moliyaviy  inqirozning  ko’lami  tobora  kengayib 

borayotganini  tasdiqlagani,  ushbu  sammitda  bo’lib  o’tgan  mohakamalar  bugun 

jahon  moliyaviy  inqirozning  oldini  olish  haqida  emas,  balki  undan  qanday  qilib 

chiqish yo’llari izlanayotganligidan darak berishini ta’kidlab o’tdilar. 

        Jahon  moliyaviy  inqirozi  aksariyat  rivojlangan  mamlakatlar  moliya  tizimini 

tubdan  isloh  qilish  zarurligini  keltirib  chiqadi.  Shunga  ko’ra,  AQSh  va  Yevropa 

Ittifoqi mamlakatlari o’zlarining bank tizimlarini inqirozdan qo’tqarish uchun yirik 

tijorat  banklarining  aksiyalarini  sotib  olib,  ularni  byudjet  mablag’lari  hisobiga 

likvidli  aktivlar  bilan  ta’minlay  boshladi.  AQSh  hukumati  iqtisodiyotga  yirik 

masshtabdagi davlat aralashuvi siyosatini yurita boshladi. AQSh ning sobiq moliya 

vazirining  tashabbusi  bilan  kongres  “Polsan  rejasi”  deb  nomlanuvchi  rejani  qabul 

qildi. Mazkur rejaning umumiy hajmi 700 millard dollarni tashkil qiladi. 

      Yevropa  ittifoqi  mamlakatlari  inqirozdan  chiqish  bo’yicha  tijorat  banklari 

kreditlari  uchun  davlat  kafolatlari  tizimidan  foydalanishga  kelishib  olishdi.  Bu 

holatda  kafolatlar  banklararo  kreditlar  bo’yicha  5  yil  muddatga  taqdim  etiladi  va 

banklarning  imtiyozli  aksiyalarini  sotib  olish  orqali  ularni  qo’llab-quvvatlash 

---

 

 

imkoniyatlariga  ega  bo’ladi.  Bundan  ko’rinadiki,  hozirgi  sharoitda  inqirozdan 

AQSh, Buyuk Britaniya, Germaniya nisbatan ko’proq aziyat chekmoqda.  

     Inqirozni bartaraf etishga ajratilgan mablag’larning yo’nalishlari. 

-Kredit mablag’lariga davlat kafolati. 

-Moliyaviy institutlar ustav kapitallariga qo’yilmalar. 

-Yuqori riskli, shubhali aktivlarning xaridi.