prujinasi qo‘shimcha ravishda qisiladi. Bu bilan zanjir tasma va yurish
qismining detallarini оrtiqcha zo' ri q i s hdan saqlavdi.
Y o ‘naltiruvchi g 'ild irak p o ‘latdan quyma usulda tavyorlanadi
va tashqi gardishida zanjir tasm ani vo'nahiruvchi ikkita qirrasiga
ega.
Rolikli podshipniklar metall halqalar va /ichlovchi shayba. rezina
halqa va rostlovchi qistirma, rezina - metall zichlagichlar, tayanch katok
va ushlab turuvchi g‘ildirakdagilar bilan o‘zaro almashuvchi detal-
lardir. Yondan ta'sir etavotgan yuklar zichlovchi shavba, zichlovchi
halqa va rolikli podshipnik orqali tayanchlar va mahkam qotirilgan
o‘qning markaziy qismiga beriladi.
Yo'naltiruvchi gildirakni erkin aylanishi uchun zichlovchi shayba
va halqa orasidagi 0,1...0,65 mm g ateng b o ig a n oraliq qo'yiladi. Bu
oraliq qistirma orqali rostlanadi.
Gildirakni ikki tomonida quymali p o ia t tayanchlar mavjud. Har
bir tayanchning yon tomoniga to ‘rtta bolt yordamida y o ‘naltiruvchi
tayanchlar qotirilgan. Ulaming yon sirtlari yon tomondan tayanch
plankani qamrab, yo'naltiruvchi gildirakning o'zini tayanchlarida
to‘g ‘ri siljishini ta’minlaydi. Siljish erkin b oiish i uchun yon tayanch
planka va u bilan tutashgan detallar orasidagi 0,5... 3 mm atrofida oraliq
mavjud b oiishi kerak. Bu oraliq qistirma orqali rostlanadi. H ar bir
tayanchning bo‘shlig‘iga ikkitadan prujinalar o‘matilgan. Ular bir to
mondan plankaga tiralsa, ikkinchi tomondan, qisuvchi boltlarga tira-
ladi. Yo'naltiruvchi gildirakni bundav ressorlanishi har xil zarbalami
so‘ndiradi va tayanchlami yeyilishini qoplab, badallab turadi.
DT-75 traktorini y o ‘naltiruvchi g ild ira g i keng gardishli b o iib ,
p o ia td a n quyma holda tayyorlanadi va traktom i oldi qism iga ikkita
konussimon rolikli podshipniklar yordamida tirsakli valining oxiriga
o ‘matiladi. Tirsakli valining ikkinchi tomoni tayanchning pog‘onali
teshigiga qo‘vilgan. Tayanchning o ‘zi esa lonjeronga payvand-
langan.
Ushlab turuvchi g'altaklar orasida zanjir tasmani osilganligi
20... 30 mm atrofida b o is a , taranglik m e'yo n da hisoblanadi.
Taranglik rostlovchi vintni burash bilan o'zgartinladi. Agar
gaykalar bo‘shatilsa, tortuvchi bolt chapga prujina yordamida
siljiydi va zanjir tasm a taranglashadi. Prujina va taranglovchi
kronshteyn odatda berk b o ia d i.
Y o ‘naltiruvchi g ildirak suyuq moyda ishlaydi. Moyni quyishda
moy quyish teshigi gorizontal holatdan yuqorida qilib turiladi, lo'kib
vubonshda esa pastga qaratiladi.
Tirsakli valning yuqori qismi o'zinm g vtuikasida erkin harakat-
lanadi v a o ‘qi bo'vlab siljib ketishini zichlovchi shayba cheklavdi.
Zanjir tasmani m e’yordagidek ishlashi uchun u taranglangan b o ii
shi kerak. Taranglanganlik ushlab turuvchi g'altakiar orasida zanjimi
osilganligi bilan aniqlanadi. Zanjiming osilganligini o^zgartirish
taranglash moslamasi yordamida amalga oshiriladi.
Ayrisimon kronshtevnning gubchagidagi teshikdan erkin holda
tortuvchi bolt o'tkazilgan. Uni to 'g 'n burchakli uchi oldingi kronshteyn
flanesini sirtiga tiraladi va pmjinani o'z-o'zidan buralib ketishidan
saqlab turadi.
Flanesga tiralgan holda tashqi prujina boltning o'zagiga va flanesni
oxiriga tiralgan holda ichki prujina o'rnatilgan Tashqi prujinani ikkin-
chi uchi orqa tayanch orqali markazlashtirilib, o ‘zini flanesiga tiraladi.
Ichki prujina tayanch gubchagini oxinga tiraladi. Orqa tayanch bolt
o'/agidagi gayka yordamida prujinani qisadi (qisilish uzunligi 640 mm
dan kam boim asligi kerak).
Bolt o'zagining davomida rostlovchi gayka va ehtiyot gaykasi
mavjud. Bu gaykalar o‘z navbatida sferasimon tavanchni tayanch
kronshtevnining sferasimon kovagiga qisib turadi.
Taranglovchi moslama tirsakli val bilan kronshteyn va quloq
yordamida bogiangan.
Yo'naltiruvchi gildirakni oldinga chiqarish uchun gaykani (gayka
oldindan bo'shatilgan b o iish i kerak) tortuvchi boltni oxiriga qarab
burash kerak. U vaqtda harakat prujina va amortizatoming oldingi
kronshteyni hamda orqa tayanch orqali tirsakli o'qqa beriladi va g‘il-
dirak oldinga siljiydi. Zanjir tasma taranglashadi. Rostlash tugagandan
so'ng gayka qotirib qo'yiladi. Zanjir tasmani bo'shatish uchun rostlash
gaykasi boshqa tomonga buraladi.
