Хфх лек Хосилбеков

Uskunalarni joylashtirish
. Qishloq xo’jaligi ishlab chiqarishida tsexlarda uskuna va 
uskunalarni boshqarishning qulay va oddiy bo’lishi, ish joylarida sanitariya-gigiyena, 
psixofiziologik  va  estetik  talablarni  bajarishda,  charchatuvchi,  toliqtiruvchi  holatlarni 
yo’qotishda, 
uskuna va uskunalarni sozlash va tuzatishda katta ahamiyat kasb etadi. Bunga uskuna va 
uskunalarning o’zaro joylashishi va binoning qurilish konstruktsiyalari oraliqlarini, sozlash 
PDF created with pdfFactory Pro trial version 
www.pdffactory.com

---

hududlarini,  boshqarish  hududlarini,  transport  yo’llari  va  yo’laklarini  hisobga  olgan  holda 
erishish 
mumkin.  Shuning  uchun  uskuna  va  uskunalarni  joylashtirishda  quyidagilarni  hisobga  olish 
kerak: 
• uskuna va uskunalarning konstruktsiyasi va tashqi o’lchamlari; 
• xonalarning o’lchamlari va ustunlar to’ri; 
• transport yo’laklari; 
• uskuna va uskunalarni texnologik boshqarish, sozlash, yarim tayyor mahsulot va tayyor 
mahsulotlarni joylashtirish; 
• ish yo’laklari, uskuna va uskunalar orasidagi montaj va boshqa oraliqlar, uskuna va 
uskunalar bilan ustun va devor oraliqlari; 
• evakuatsiya, markaziy va devorlar yonidan o’tgan yo’laklar; 
• devorga o’rnatilgan asbob-uskunalar va boshqa moslamalar. 
Uskuna va uskunalarni texnologik boshqarish hududida ish operatsiyalarini xavfsiz 
bajarishni  ta’minlaydigan,  yonma-yon turgan uskuna  va  uskunalar orasidagi  yo’lakdan  iborat. 
U 
101 
uskuna  va  uskunalarni  chiqargan  zavod  tomonidan  belgilanib,  ishchining  vaziyatiga  ham 
bog’liq. 
Sozlash hududi deganda, uskuna va uskunalarni montaj va demontaj qilishda, sozlashda 
sozlovchining xavfsizligi uchun zarur bo’lgan mashina atrofidagi maydon tushuniladi. Sozlash 
hududi ham sozlovchining vaziyatiga bog’liq. Bo’sh yo’lak eni uning uzunligiga qarab 0,5-0,7m 
oralig’ida  bo’ladi. Montaj  oralig’i -0,3m. Evakuatsiya yo’laklari  smena  va  tanaffus  paytlarida, 
zarur 
hollarda ishchilarni evakuatsiya qilish uchun hamda transport vositalari yurishi uchun 
mo’ljallangan. Ular joylashishi bo’yicha markaziy va devorlarga yondoshgan, vazifasi bo’yicha 
asosiy va yordamchi turlarga bo’linadi. 
Evakuatsiya chiqish eshiklari sexlarda kamida ikkita bo’lishi kerak. Ish joyidan chiqish 
eshigigacha  bo’lgan  masofa  bir  qavatli  binolarda  100m  gacha,  ko’p  qavatli  binolarda  75m 
gacha 
bo’lishi zarur. Zinapoya kataklari yonmaydigan materialdan tayyorlanishi, zinapoya katagining 
kamida 50 % maydoni tabiiy yorug’lik bilan yoritilishi, sexlardan chiqiladigan barcha eshiklar 
tashqariga ochilishi lozim.