Хфх лек Хосилбеков

bakteritsid 
nurlanishi esa, suv va havoni sterillash 
maqsadida  ishlatiladi.  Odamlarni  evakuatsiya  qilishga  mo’ljallangan,  falokat  yoritgichlari  50 
dan 
ortiq  ishchi-xizmatchilar  ishlaydigan  ishlab  chiqarish  xonalariga  o’rnatiladi.  Bunda 
yoritilganlik 
darajasi 0,5 Lk bo’lishi etarlidir. 
Ishlab chiqarish ob’ektlari binolari uchun tavsiya etiladigan yoritilganlik koeffitsiyenti (e) 
4.4-jadval 
PDF created with pdfFactory Pro trial version 
www.pdffactory.com

---

Xonalar (bo’limlar) 
Yoritilgan vaqtida (e), % 
qiymati 
yonidan 
kombinatsiyalang 
an 
Chilangarlik, mexanik, yig’uv, elektr va yonilg’i apparatlarini 
ta’mirlash, dvigatellarni ta’mirlash, tibbiy bo’lim 
3 
10 
Qismlarga ajratish, yuvish, bo’yash, qishloq xo’jaligi 
mashinalarini ta’mirlash, vulkanizatsiya, temirchilik, 
payvandlash, akkumulyatorlarni zaryadlash, asbob-anjom 
ombori, sinov stantsiyasi 
0,5 
2 
Hayvon yoki parranda tutish, yem-xashak tayyorlaydigan 
xonalar 
0,5-1,0 
2 
Veterinariya tashkilotlarining asosiy xonalari 
1,0 - 
Qishloq xo’jaligi mahsulotlarini saqlashga tayyorlash xonalari 1,0 
3 
Garaj, qishloq xo’jaligi mashinalari va anjomlarni saqlash 
uchun, don omborlari, metall ombori. 
0,2 
1 
59 
Qoidaga muvofiq qishloq xo’jaligi inshootlari tashqi tomondan yoritiladi.Tunda ishlaganda 
ish joylarini hamda qo’zgaluvchi mashina agregatlarni, ya’ni agregatning to’la yo’li va butun 
qamrab  olish  kengligini  hamda  ishlayotgan  joyini  kerakli  miqdordagi  yoritgichlar  bilan 
ta’minlash 
lozim.  Buning  uchun  maxsus  me’yorlar  belgilangan.  Kechasi  dalada  ishlayotgan  mashina-
traktor 
agregatlarga  dala  sathidan  2-3  m  balandlikda  yoritish  tizimi  o’rnatiladi.  Transport  yo’lda 
yurganda 
yoritgichlar mashinalarning pastki qismlariga joylashtiriladi. 
Ma’lumki, ko’zga nur to’g’ridan-to’g’ri tushganda ko’z qamashib, ravshanlik katta 
bo’lganda  ma’lum  vaqtgacha  ko’z  oldi  qorong’ilashib,  ob’ektlar  yomon  ko’rinadi  yoki 
ko’rinmay 
qolishi  mumkin.  Ana  shu  holatlarini  oldini  olish  uchun  yoritgichlarda  qandillardan 
foydalanadilar. 
Qandillarning afzalligi shundaki, ishlovchilarning ko’ziga lampalardan chiqayotgan nurlarni 
to’g’ridan-to’g’ri tushishidan saqlaydi. 
4.15-rasm. 
Ю
-16 fotoelektrik lyuksometrning tashqi ko’rinishi. 
1-galvanometr; 2.3-selenli yorug’lik yutuvchi fotoelementlar. 
Yorug’lik manbalarining ko’zni qamashtirish xususiyatini kamaytirishi, qandillarning 
himoya  burchagiga  bog’liq.  Konstruktsiyasi  bo’yicha  qandillar  ochiq,  himoyalangan,  yopiq, 
chang 
o’tkazmaydigan, namlik o’tkazmaydigan, portlash xavfidan himoyalangan turlarga bo’linadi. 
Xona va ish o’rinlarining yorug’liligini bir yilda bir marta Yu-16 turdagi lyuksometr bilan 
PDF created with pdfFactory Pro trial version 
www.pdffactory.com

---

o’lchab ko’rilishi lozim. 
Nazorat uchun savollar. 
1. Mehnat gigiyenasi deganda nimani tushunasiz? 
2. Ishlab chiqarish sanitariyasini ta’minlash asoslari nimadan iborat? 
3. Ishlab chiqarishdagi xavfli va zararli omillar turlari va ularning inson organizmiga ta’sirini 
aytib bering. 
4. Xavfli va zarali omillardan himoyalanish usullari va vositalarini aytib bering. 
5. Mikroiqlim ko’rsatgichlari nimalardan iborat? 
6. Havoning nisbiy namligi va harakat tezligini o’lchovchi asboblar turini aytib bering. 
7. Shovqin nima va uning inson organizmiga salbiy oqibatlarini aytib bering. 
8. Titrash turlari, uning inson sog’lig’iga ta’siri va undan himoyalanish usullari. 
9. Nurlanishlar turlari va ularning inson organizmiga ta’sirini aytib bering. 
10. Nurlanishlardan himoyalanish usullari va vositalarini aytib bering. 
11. Yoritish turlari, vositalari va ularga qo’yilgan talablar nimalardan iborat? 
12. Yorug’lik miqdorini o’lchovchi asbob nima va o’lchov birlilgiga izoh bering. 
60