Хфх лек Хосилбеков

Nurlanishdan himoyalanish
. Nurlanishni profilaktika qilishda dozimetrik nazorat tizimini 
o’tkazish  katta  ahamiyatga  ega.  Ishchilarni  yakka  holda  dozimetrik  nazoratdan  (ruxsat  etilgan 
yillik 
nurlanish miqdori 3 barobardan ortiq bo’lgan sharoitdagi ishchilarga majburiydir) o’tkazishda 
IFKU-1, TLD, KChD-6 va boshqa asboblar qo’llaniladi. Odam tanasini va korjomalardagi 
radioaktiv nurlanishdan kir bo’lish darajasini SZB2-1 sm, SZB2-2sm, BDZA2-01 sm va boshqa 
asboblar yordamida o’lchanadi. 
Ultrabinafsha nurlanishdan himoyalanish vositalari sifatida masofadan turib himoyalanish 
(nurlanish manbaidan ishchini uzoqlashtirish), himoyalovchi ekranlar, pardalar, kabinalardan 
foydalaniladi, Ular ultrabinafsha nurlarini keng qaytarishi uchun ochiq ranglar bilan bo’yalgan 
bo’lishi lozim. Shaxsiy himoya vositalari sifatida, korjomalar, poyabzal, qo’lqop, bosh kiyim, 
ko’zoynaklardan foydalaniladi. 
Infraqizil nurlanishdan himoyalanishda, himoyalanish ekranlaridan, ayvonlar, soyabonlar, 
PDF created with pdfFactory Pro trial version 
www.pdffactory.com

---

kabinalar,  issiqlikni  tarqatuvchi  yuzalar,  ish  joylarini  issiqlik  nurlanishi  manbalaridan 
uzoqlashtirish 
vositalari va usullaridan foydalaniladi. Bunda to’siqlardagi issiqlik 45°S dan oshmasligi lozim. 
Elektromagnit nurlanish himoyalanishda, ikki qavatli to’siqlar betta zarrachalardan 
himoyalanishda foydalaniladi. Birinchi qavat atom massasi kam bo’lgan metalldan (alyuminiy, 
karbolit,  organik  oyna)  yasaladi  va  nurlarni  yo’nalishida  bo’ladi,  ikkinchi  qavat  nisbatan 
og’irroq 
(ko’rg’oshin, volfram) metallardan tayyorlanadi. 
Elektromagnit nurlanishlardan shaxsiy himoyalanish vositalari sifatida ekranlashtiruvchi 
kostyumlar, kombinzon, bosh kiyim, qo’lqop, poyabzal, maxsus tok uzatuvchi yoki 
metallashtirilgan matolar ishlatiladi. 
Ultra yuqori chastotali elektr qurilmalriga xizmat ko’rsatuvchi shaxslar yiliga bir marotaba 
va  o’ta  yuqori  chastotali  elektr  qurilmalarga  xizmat  ko’rsatuvchi  shaxslar  olti  oyda  bir 
marotaba 
46 
meditsina ko’rigidan o’tishlari shart.