Хфх лек Хосилбеков

Xalqaro mehnat tashkiloti tomonidan 
ishlab 
chiqqan konventsiyalaridagi ishchi kelishuv, qiqrq soatlik ish haftasi, bayram kunlari ishlagani 
uchun haq to’lash, onalik huquqini himoyalash, majburiy mehnatni yo’q qilish, bandlik va 
faoliyat to’risidagi kelishuv, ishchilar vakilligi va mehnatni taqdirlash kabi masalalar keng 
o’rganilib, amaldagi qonun va boshqa me’yoriy hujjatlarda o’z aksini topgan. Ayniqsa 
respublikamiz mustaqillik yillarida Xalqaro Mehnat Tashkiloti konvensiyalarini ratifikatsiya 
qilinishi (
C29 Forced Labour Convention, 1930 Uzbekistan,1992 ratified, C47 Forty-Hour Week 
Convention, 1935 Uzbekistan,1992 ratified, C52 Holidays with Pay Convention, 1936 
Uzbekistan, 1992 ratified C98 Right to Organise and Collective Bargaining Convention, 1949 
Uzbekistan, 1992 ratified, C100 Equal Remuneration Convention, 1951 Uzbekistan,1992 
ratified, C103 Maternity Protection Convention (Revised), 1952 Uzbekistan, 1992, 
ratified, C105 Abolition of Forced Labour Convention, 1957 Uzbekistan, 1997 ratified, C111 
Discrimination (Employment and Occupation) Convention, 1958 Uzbekistan 1992 ratified, 
C122 Employment Policy Convention, 1964 Uzbekistan,1992, ratified, C135 Workers' 
Representatives Convention, 1971 Uzbekistan,1997 ratified
) respublikmizning xalqaro 
maydondagi siyosiy mavqeini yanada mustahkamladi va jahon andozalariga mos keladigan 
mehnat qonunlari va boshqa me’yoriy hujjatlarni ishlab chiqishga asos bo’ldi. 
Hayot faoliyati xavfsizligi fani tarkibi jihatdan quyidagi qismlardan tashkil topgan: 
- hayot faoliyati xavfsizligining nazariy asoslari; 
- ishlab chiqarishda hayot faoliyati xavfsizligining huquqiy va 
tashkiliy masalalari; 
5 
- ishlab chiqarishda sanitariya va gigiyena asoslari; 
- ishlab chiqarishda texnika xavfsizligi asoslari; 
- ishlab chiqarishda elektr xavfsizligi; 
- ishlab chiqarishda yong’in xavfsizligi; 
- favqulodda vaziyatlar turlari va ularning tasnifi; 
PDF created with pdfFactory Pro trial version 
www.pdffactory.com

---

- favqulodda vaziyatlarda aholi va atrof muhit muhofazasining 
huquqiy asoslari; 
- tabiiy, radiatsion, kimyoviy va biologik favqulodda vaziyatlar 
tasnifi; 
- favqulodda vaziyatlarda qishloq xo’jalik inshootlarida barqarorlikni 
ta’minlash va kechiktirib bo’lmaydigan qutqaruv-tiklash ishlarini 
tashkil etish tadbirlari. 
Insonni har qanday faoliyati davomida xavfsizligini ta’minlash qadimgi davrdan hozirgi 
kungacha muhim masalalardan biri bo’lgan va bo’lib kelmoqda. 1950-yil sentyabr oyida 
Germaniyaning Kyoln shahrida bo’lib o’tgan birinchi xalqaro kongresda, Hayot - faoliyat 
xavfsizligi fan sifatida qabul qilindi va mustaqil fan sifatida shakllanib o’z nazariyasi, uslubi va 
printsiplariga ega bo’ldi. 
“Hayot faoliyati xavfsizligi” fani 
muhandislik psixologiyasi, psixofiziologiya, mehnatni 
ilmiy tashkil qilish, mehnat fiziologiyasi, mehnat gigiyenasi, antropometriya, ergonomika, 
texnikaviy estetika, huquqshunoslik, iqtisodiyot, sanoat ekologiyasi, tibbiyot, geologiya va 
boshqa 
fanlarning yutuqlariga asoslanib, ushbu fanlar bir biridan tadqiqot qilinadigan yoki 
o’rganiladigan  ob’ektlarining  turi,  ya’ni,