Хфх лек Хосилбеков

Shaxsiy dozimetrlar. 
DP–22V, DP-24, ID–1 odamlar tomonidan olinadigan nurlanish 
miqdorini nazorat qilib turish uchun foydalaniladi. 
DP – 22V asbobida cho’ntakda olib yurishga muljallangan 50 ta DPK – 50A va DP – 24da 
5 ta dozimetrlar mavjud. Dozimetrli nurlanish miqdori 2 dan 50 r, miqdor quvvati 0,5 dan 200 
r/s 
gacha bo’lgan rentgenni o’lchash qobiliyatiga ega. Jamlanma –40 °S dan + 50° S gacha havoni 
nisbiy namligi 98 % gacha bo’lganda ishlash qobiliyatiga ega. 
11.8-rasm. Radiatsiya miqdorini o’lchovchi ID –1 jamlanmasi 
ID–1 asbobi cho’ntakda olib yurishga muljallangan bo’lib 10 ta dozimetrlar iborat va 
nurlanish miqdori 20–500 rad oralig’ida, nurlanish miqdori quvvati 10 dan 366000 rad / soniya 
gacha bo’lgan nurlarni o’lchash qobiliyatiga ega. 
VPXR asbobi havoda, texnikada, joylarda zarin, zamon, iprit, fosgen, difosgen, sinil kislota, 
xlortsian shuningdek Vx gazlarini havoda borligini aniqlashga mo’ljallangan. Asbob qopqoqli 
korpusda  o’rnatilgan,  unda  qo’l  nasosi,  o’tqazgich,  indikatorli  naychalar,  qogoz  qutichalar, 
tutunga 
qarshi filtrlar, himoya qalpoqchalari, isitgich, elektrofonar, korpus va unga qo’yiladigan 
patronlardan tashkil topgan. Undan tashqari jamlanmaga namuna olish uchun belkurakcha, 
instruksiyalar va pasport kiradi. Asbobni olib yurish uchun yelkadan o’tkaziladigan tasma bor. 
Jamlanmaning og’irligi 2,2 kg. 
165 
11.8-rasm. Harbiy kimyoviy razvedka asbobi (VPXR) 
1–nasos; 2–yelka tasmasi; 3 – himoya qalpoqchalari; 4–nasos o’tkazgichi; 5 – tutunga qarshi 
filtrlar; 6–isitgich patronlari; 7–elektr fonar; 8–belkurak; 9–qizdirgich; 10–shtir; 11 – 
indikatorlarning kog’oz qutisi. 
Qo’l nasosi zaharlangan havoni indikatorli naychada joylashgan reaktiv orqali so’rish uchun 
xizmat qiladi, naycha nasosni bosh qismidagi teshikka o’rnatiladi. Nasos ruchkasida 2 ta shtir 
(bigiz) – ampula ochgich bo’lib, ular yordamida indikatorli naychalarga reaktivli ampulalar 
sindiriladi. Indikatorli naychalarni uchlarini sindirish va yo’nish uchun nasosning bosh qismida 
moslama o’rnatilgan. 
O’tqazgich yordami bilan har xil predmetlarda sepuvchi materiallarda (himoya 
qalpoqchalaridan foydalanilgan holda) va tutunli havoda bo’lgan (tutunga qarshi filtrlardan 
foydalanilgan holda) zaharli moddalarni aniqlasa bo’ladi. 
Indikatorli naychalar zaharli moddalar miqdorini aniqlash uchun mo’ljallangan va 
kavsharlangan shisha naychalardan iborat bo’lib, ularning ichida to’ldirgich va reaktivli shisha 
ampulalar  joylashgan.  Naychalar  rangli  halqalar  ko’rinishdagi  belgilarga  ega:  bitta  qizil 
halqali va 
qizil nuqta-zarin, zamon va Vx gazlarni; uchta yashil halqali-fosgen, difosgenni aniqlash uchun 
mo’ljallangan. Reaktivlar ma’lum vaqt saqlangandan keyin ularni yangilari bilan almashtirish 
kerak.  Bir  xil  belgili  indikatorli  naychalar  10  tadan  qogoz  kassetaga  joylashtirilgan. 
Kassetalarda 
reaktiv  tayyorlangan  vaqti  va  nasos  bilan  necha  marta  tortishligi  ko’rsatilgan  bo’lib, 
to’ldiruvchi 
modda rangi havoda zaharli moddalarni bor yoki yo’q bo’lganda qanday bo’lishi ko’rsatilgan.