Хфх лек Хосилбеков

Statik zaryadlar va undan himoyalanish choralari
. Ma’lumki, ikki dielektrik moddalarni 
o’zaro  ishqalanishi  natijasida  hosil  bo’lgan  zaryadlarga  statik  zaryad  deyiladi.  Bunday 
zaryadlar 
harakat uzatiladigan tasmalarda tasmani shkivga ishqalanish va sirpanish natijasida, metall 
quvurlari orqali o’tadigan suyuqpiklarning devoriga ishqalanish natijasida, va dielektrik 
suyuqliklarni havo bo’ylab tez harakati natijasida hosil bo’ladi. 
Statik zaryadlar odam va yong’in xavfsizligi uchun xavflidir. Elektorstatik zaryadlardan 
himoyalanishning asosiy chora-tadbirlari suyuqliklarni ko’zg’atishda (bir joydan ikkinchi joyga 
etkazishda) ishlatiladigan uskunalarni, quvur yo’llarini yoki metall sig’mlarini yerga ulash yo’li 
bilan zaryadlarni yerga o’tkazib yuboriladi. 
Statik zaryadlarni kamaytirish uchun quyidagi tadbirlarni amalga oshirish shart: 
• dielektrik suyuqliklarni oqizganda, shlangni sig’imning tubigacha tushirish lozim; 
• dielektrik suyuqliklarni tashish paytida sig’im yerga osilib sudraladigan zanjir bilan 
jihozlangan bo’lishi shart; 
• qayishli uzatmalarda elektr zaryadlarini hosil bo’lishini kamaytirish 
maqsadida qayishlarni moylab turish tavsiya qilinadi; 
123 
• vaqt-vaqti bilan xonalarni umumiy nisbiy namligini 70% chiqarib namlab turish zarur; 
• uskunalarda statik zaryadlarni paydo bo’lishini va ularni hosil bo’lish sabablarini yo’qotish 
tadbirlarini har doim nazorat qilib turish kerak.