Хфх лек Хосилбеков

Xavfsizlikni ta’minlash vositalari

Har qanday ishlab chiqarish sohasida etkazib beriladigan barcha turdagi mashina, agregat, mexanizm va uskunalar baxtsiz hodisalarning oldini oladigan zamonaviy himoya vositalari bilan jihozlanadi. Ishlab chiqarish jarayonida, uskuna va mashinalarga xizmat ko’rsatishda mehnat xavfsizlik quyidagi vositalar yordamida amalga oshiriladi:

• 
  - to’siq;
  
• 
  - tormoz,
  
• 
  - blokirovka;
  
• 
  - saqlash uskunalari;
  
• 
  -signalizatsiya;
  
• 
  -shaxsiy himoyalanish vositalari
  

To’siq vositalari. Xavfli hududlarni himoyalash uchun oddiy, ishonchli va arzon to’siq
uskunalar keng qo’lllaniladi. To’siqlar doimiy yoki vaqtinchalik bo’lishi mumkin. Masalan, traktor
orqa ko’prigining tasmali uzatmalar qutisining korpuslari doimiy to’suvchi uskunalardir.
Doimiy
to’siqlarning afzalligi shundaki, agregat ishlayotganda ishchi xavfli hududga kira olmaydi.
Doimiy
to’siqlar siljuvchan va qo’zgalmas bo’ladi. Siljuvchan to’siqlarni olib qo’yish yoki chekkaga surib
qo’yish mumkin. Vaqtinchalik to’siqlar korxona, sex, hudud hududdagi ishlarni bajarish vaqtida ishlatiladi. Ularga misol sifatida muhofaza ekranlari, metall щitlar, parda va boshqalarni keltirish
mumkin. Sexda payvandlash ishlarini bajarishda atrofdagilarni elektr yoyning ravshan sho’lasi ta’siridan muhofaza qilishda, qurilish maydonchalari, xandaqlarni to’sishda, boshqa yer ishlarini
bajarishda vaqtinchalik to’siqlar ishlatiladi. Himoya to’siqlari panjara to’rlardan iborat. Agar mexanizm ishini ko’z bilan kuzatib turish zarur bo’lsa, bunday hollarda to’siq shaffof material (organik shisha, selluloid va boshq,) dan tayyorlanadi. Bundan tashqari mexanizm va mashinalarning harakatlanuvchi uzatmalarida yechiluvchan himoya to’siqlardan ham keng foydalanadilar.
75
6.1-rasm. Himoya to’siqlari turlari
a) doimiy yoppasiga to’siq ; b) metall to’rli yechiluvchan to’siq