Hayvonotlarning bir-biriga o`xshashligi va farqli jihatlari

Hayvonlarning o`xshashligi va farqli jihatlari.

O`zaro o`xshashligi va qon-qarindoshligiga binoan hayvonlar bir qancha katta va kichik guruhlarga ajratiladi. Hayvonlarni bu tarzda guruhlash klassifikatsiya deyiladi. O`simliklar singari hayvonlar klassiflkatsiyasida ham eng kichik guruh tur hisoblanadi. Bir turga mansub hayvonlarning tuzilishi va hayot kechirishi o`xshash bo`ladi. Bir turga mansub bo`lgan hayvonlar tabiatda muayyan maydonda tarqalgan bo`lib; o`zaro erkin chatisha oladi va ularning nasli serpusht bo`ladi. Har xil turga mansub bo`lgan hayvonlar, aksincha, o`zaro chatishol-maydi yoki chatishganda ham ularning nasli pushtsiz bo`ladi.

O`zaro yaqin turlar urug`ga, urug`lar oilaga, oilalar turkum-ga, turkumlar sinflarga, sinflar esa tiplarga birlashtiriladi.Shunday qilib, hayvonlarning asosiy sistematik guruhlari tur, urug`, oila, turkum, sinf va tipdan iborat. Bundan tashqari, hayvonot olami hujayraviy tuzilishiga binoan bir hujayralilar va ko`p hujayralilarga; umurtqa pog`onasining rivojlanganligiga qarab umurtqasizlar va umurtqalilarga ajratiladi. Bir hujayralilar bir necha tipdan, ko`p hujayralilar 15 ga yaqin tipdan, umurtqasizlar 20 ga yaqin va umutrqalilar esa faqat bitta tipdan iborat.

Sistematik guruhlar lotincha nomlanadi. Turlar ikkita nom (urug` va tur nornlari), turdan yuqori guruhlar esa bitta nom bilan nomlanadi. Hayvonlarni klassifikatsiyalash bilan sistematika fani shug`ullanadi.

Zoologiyaning rivojlanish tarixi. Zoologiyaga old dastlabki ilmiy asarlarni eramizdan oldingi IV asrda yashagan Arastu yozgan. Uning asarlarida 500 ga yaqin hayvonlarga tavsif berilgan. Bir hujayrali hayvonlarni o`rganish XVI asrning oxiri va XVII asrning boshlarida mikroskop kashf etilgandan so`ng boshlangan. Golland olimi A. Levenguk mikroskopda ko`rinadigan hayvonlarni o`rganishni boshlab bergan. Hayvonot olami sistemasini ishlab chiqishda shved olimi K. Linneyning ishlari, ayniqsa katta ahamiyatga ega bo`ldi. U o`simlik va hayvonlarni tur, urug`, turkum va sinflarga ajratib o`rganishni taklif etadi. 1859 -yilda ingliz olimi Ch. Darvinning organik olamning rivojlanishi to`g`risidagi ta`limotining paydo bo`lishi zoologiyaga bo`lgan qiziqishni yanada kuchaytirib yuboradi.

XIX asrda hayvonlar embrionining rivojlanishi va qazilma qoldiqlarini o`rganish sohasida bir qancha kashfiyotlar qilindi.XX asrda esa jahon okeani hayvonot dunyosini o`rganish sohasida ham katta ishlar amalga oshirildi.