Hayvonot dunyosining zamonaviy sistemasi

ORGANIK OLAM SISTEMASI 
 
Mavlonov O
1
., Eshova X.
2
Toshkent davlat pedagogika universiteti
1
, O‗zbekiston milliy universiteti
2
Sistematika biologiyaning asosiy cohalaridan biri bo‗lib, uning vazifasi Yer yuzida mavjud 
bo‗lgan va qirilib ketgan organizmlarni tavsiflab berish hamda turli taksonomik guruhlarning o‗zaro 
ierarxik joylashuvini tartibga solish orqali ular o‗rtasidagi evolyutsion munosabatlarni to‗liq ochib 
berishdan iborat.
Hozirgi sistematikada tur eng kichik asosiy sistematik birlik bo‗lib, ikki nom nom bilan ataladi 
(binar nomenklaturasi). Turning ikki nom bilan atashni 16-asr o‗rtalarida Konrad Gesner taklif 
etganligi taxmin qilinadi. Lekin binary nomenklaturaning ilmiy asosini birinchi bo‗lib Karl Linney 
ishlab chiqqan. Hozirgi davrda sistematikada quyidagi taksonomik birliklar qo‗llaniladi. 
Imperiya (Olam). 
Aristotel davridan boshlab barcha tirik organizmlar ikkita dunyo: o‗simlik va 
hayvonlarga ajratib kelingan. 20- asrning ikkinchi yarmida organizmlarni hujayrada haqiqiy yadroni 
bo‗lishi yoki bo‗lmasligiga asoslanib sistemaga solish to‗g‗risida fikrlar paydo bo‗ladi. Bu sistemaga 
asosan barcha Tiriklik olami yadrosiz organizmlar, ya‘ni prokariotlar va yadroli, ya‘ni eukariotlar katta 
dunyosiga ajratiladi. Prokariotlar va eukariotlar yagona biologik kategoriya - imperiyaga 
birlashtiriladi. 
Imperiya -
biologik sistemaning eng oliy kategoriyasi bo‗lib, hayot, tiriklik yoki organik 
olam ma‘nosini anglatadi. Hozirgi davrda bu sistemani ko‗pchilik biologlar tan olgan.
Katta dunyo - 
biologya sistemasida olamdan keyingi taksonomik kategoriya hisoblanadi. 
Prokariotlar katta dunyosi Bakteriyalar va Sianeyalarni o‗z ichiga oladi. Eukariotlarga O‗simliklar, 
Zamburug‗lar va Hayvonlar kiritiladi. Hozirgi davrda tiriklikni klassifikatsiya qilishning yangi 
sistemasi ishlab chiqilgan.