Hayvonlar morfologiyasi

Yuz yoki mimika muskullari. Bu muskullar aksariyat hollarda tabiiy teshiklarni (og‘iz, burun, ko‘z kosasi, tashqi eshitish teshigi) atrofida joylashgan bo‘lib bir qismi yuz (bosh) suyagiga birlashgan bo‘lsa, ikkinchi qismi halqasimon muskullarga birlashadi. Mimika muskullariga quyidagilar kiradi:
- og‘izni to‘garak muskuli – m. orbicularis oris;
- burun va labni ko‘taruvchi muskul – m. levator nasolabialis;
- yuqorigi labni ko‘taruvchi muskul – m. levator labii superioris;
- yuqorigi labni tushiruvchi muskul – m. depressor labii superioris;
- yonoq muskuli – m. zygomaticus;
- pastki labni ko‘taruvchi muskul – m. levator labii inferioris;
- pastki labni tushiruvchi muskul – m. depressor labii infrioris;
- lunj muskuli – m. buccinator.
Chaynovchi muskullar. Bu muskullar pastki jag‘ suyagi «oralig‘ida» joylashgan bo‘lib jag‘ bo‘g‘imini harakatga keltiradi. Natijada og‘iz bo‘shlig‘iga tushgan oziqani maydalaydi va uni yutishga tayyorlaydi. Ularga quyidagi muskullar kiradi:
- katta chaynovchi muskul – m. masseter;
- qanotsimon muskul – m. pterygoideus;
- chakka muskuli – m. temporalis;
- qo‘sh qorinli muskul – m. digastri.


Boshdagi muskullar

a,a^1-yuqori labning maxsus ko‘taruvchi muskuli, b-burun labining ko‘taruvchi muskuli, f-oziq muskul, g-yuz muskuli, h-lunj muskuli, l-pastki labning tushuruvchi muskuli, k-og‘izning aylana muskuli, e-burunning yon tomon muskuli, m-katta chaynash muskuli, n-pastki qovoqning tushuruvchi muskuli, o-chakka muskuli, p-bo‘yinturug‘ jag‘ muskuli.

Oyoq muskullari bajaradigan funktsiyasiga ko‘ra bir nechta guruhlarga bo‘linadi:
Ekstensorlar – bo‘g‘imni yozuvchi muskullar, bu muskullar bo‘g‘im burchagini tashqi tomonidan joylashadi.
Fleksorlar - bukuvchi muskullar, bu muskullar bo‘g‘im burchagini ichida joylashadi.
Adduktorlar – oyoqni yaqinlashtiruvchi muskullar. Oyoqni (bo‘gimni) medial yuzasida joylashadi. Bu muskul oyoqni tanaga yaqinlashtiradi.

m. Nomi	M. Birikish joyi	Topografiyasi
1.Uq oldi musk.	Uq oldi chukiridan yelka suyagini lateral dungligiga	Uq oldi chuqurini tuldirib turadi
2. Elka karakoid	Kurak suyagini karakoid dungligidan yelka suyagini yumaloq dungligida	Elka suyagini medial yuzasida
3. Deltogsimon	Kurak uqidan deltasimon dunglikka	Elka bugimini lateral yuzasida
4. Kichik yumaloq	Kurakni orqa chetidan deltasimon dung.	Uq orqa mus. orqasida
5. Katta yumaloq muskul	Kurak orqa cheti yelka suyagi medial yuza	Uch boshli mus.med.yuzasi
6. Uq orqa muskul	Uq orqa chuqurcha yelka suyagi lateral dunglik	Uq orqa chuqurni tuldirib turadi
7. Kurak osti muskul	Kurak osti chuk.elka suyagi med.qismi	Kurak osti chuqurni tuldirib turadi
Tirsak bugimiga ta’sir etuvchi muskullar.
1. Elkani uch boshli muskuli	Uchta boshdan iborat bo‘lib kurak va elka suyagidan tirsak Dungligigacha	Uchta boshdan iborat bo‘lib kurak va elka suyagidan tirsak dungligigacha
2. Tirsak muskul	Tirsak chuqurini chetidan tirsak dungligigacha	Kurak, elka suyagini uchburchak shaklidagi qismni tuldirib turadi
3. Elka fastsiya m	Kurak suyagini kaudal burchagidan tirsak dungligigacha	Kurak, elka suyagini uchburchak shaklidagi qismini tuldirib turadi
4. Elkani ikki boshli muskuli	Kurakni dungligidan bilak suyagigacha	Elka suyagida
5. Elka muskuli	Elkasuyagi buy.bilan suyagigacha	Elka suyagida
1. Bilakuzuk bugimini ezuvchi bilak muskul	Elka suyagini lateral tupigidan kaft suyagida	Bilak tirsak suyagini dorsal yuzusida
2. Birinchi barmoq uzoqlashtiruvchi muskul	Bilak suyagini lateral yuzasidan kaft suyagigacha	Bilakuzuk dorsal qism
3. Bilakuzukni yozuvchi tirsak muskul	Elka suyagini lateral tupigidan bilakuzukni qushimcha suyagigacha	Bilak tirsak suyagini laterovolyar qismida
4. Bilakuzukni bukuvchi tirsak muskul	Elka suyagini medial tupigidan bilakuzukni kushimcha suyagigacha	Bilak tirsak bilakuzukni mediovolyar yuzasida
5. Bilakuzuk bukuvchi bilak muskul	Elka suyagini medial tupigi kas.suyagi	Bilak tirsak va bilakuzukni mediovolyar yuzasida
Barmoq bug‘imiga ta’sir etuvchi muskul.
1. Barmoqlarni yozuvchi umumiy muskul	Elka suyagini lateral tup.tuek suyagini dorsal qismida		Bilak tirsak suyagini dorsal medial yuzasida
2. Barmoqni yozuv.en.muskul	Bilak-tirsak suyagidan 2-3 falang. 4-barmoq		Bilakuzukni ezuvchi bilak muskuli enida
1. Barmoqni yozuvchi maxsus muskul – otda uchramaydi 2. Barmoqni yozuvchi maxsus muskul- chuchqa va itda bor
4. Barmoqlarni bukuvchi yuza mus	Elka suyagini medal tup mokisimon suyakgacha		Bilak – tirsak va kaftni volyar yuzasida
5. Barmoq buk. Chuqur muskul	Elka, bilak – tirsak suyagini medial tup.tuek suyagigacha		Bilak – tirsak va kaftni volyar yuzasida