Hayrat ul-Abror (I- qism) Alisher Navoiy

Hayrat ul-Abror (II- qism) 
Alisher Navoiy 
 
13 
http://ziyonet.uz/ 
Tashqi koʻrinishdan bola, lekin aqlli daho, soʻzlaganingda bahodirlikdan boshqa narsa 
gapirilmasdi. 
Tole’ yulduzing tuqqan kechasi esa Osmon oʻzi unga sajda qilgan edi. Bu kufrning buyuk 
togʻiga shikast yetkazgan boʻlib, shunda butlar ham, butparastlar ham yerga tiz choʻkkan 
edilar. 
Shunda Makkada dinimiz ahlining kuch-quvvati ortib, Uzzo va Lot butlari uzlatga 
chekingan. Quraysh ahli ziddiyatli bir ahvolga tushib, ba’zilari qaygʻuga botgan 
boʻlsalar, ba’zilari aysh-ishrat qildilar. Agar sen otadan bahramand boʻla olmay qolgan 
boʻlsang, buning taajjublanadigan yeri yoq. Sen oʻgil bola boʻlsang, senga kim ota 
boʻlishi mumkin? Asl gavharing sadafsiz qolsa, buning qoʻrqinchli yeri yoʻq. Sadaf tark 
etilgan boʻlsa ham undan eng qimmatbaho dur chiqdi-ku! Oʻzining aslida bu dur sharafga 
ega boʻlgan. U sadafdan or qilsa ham, buning ajablanadigan yeri yoʻq. Garchi bir 
sadafdan mingta dur chiqsa ham, mingta dur bitta dur bilan faxrlanadi. U qanday dur? Bu 
vafo qutisining gavharidir. Gavhar -qaysi gavhar? Bu hayo burjining yulduzidir. 
Bunday yulduzdan Quyosh ham oʻzini baxtiyor xis etadi. Unga toiin Oy ham, yangi Oy 
ham xizmat qilishga tayyor. Quyosh uning amriga mute’ boʻlib, undan namuna olsa, 
toʻlin Oy hilolga aylanishga tayyor. 
U garchi tijorat ishlari uchun dastmoyaga ega boʻlsa-da, ganj oldidagi qora tuproq misoli 
edi. U topgan foydaga el koʻz tutib, koʻzlari kundan-kunga ochilar, foyda va tijoratda 
unga ergashar edilar. U minib ketayotgan tuya bundan ham xursand, goʻyoki farishta 
ustiga nur yogʻilayotganday. Shundan kelib chiqib savdo ahli unga «Amin» laqabini 
berib, shu sababdan u Jabrailga hamdam boʻlib qoldi. 
U choʻponlikni oʻz kasbi ailib olib. echkilar arslon yashaydigan toʻqaylarni oʻzlariga 
vatan etdilar. Unga aql piri emukdosh boʻlish bilan birga sutining mazasi shirinlikda oʻta 
ta’mli boʻlardi. 
Lekin zulm zahri uning piyolasiga koʻp ezilgan boʻlsa ham, bu uning ogʻziga sut va 
shakar ta’mini berar edi. Bir necha achchiq-achchiq yigʻlatadigan qiyinchiliklar yuz 
bergan. Ammo bularning hammasini u shirin muomala bilan daf etgan. Necha bor oʻzaro 
ixtilof tarafdorlari tunda urush-janjal qilib, uning boshiga yulduzlar miqdori qadar 
toshlarni yogʻdirdilar. Lekin u erta tongdek tabassum qilib, yaxshi duolar bilan 
odamlarga pand-nasihat qilar edi. 
«Alloh uning qadrini koʻtardi» - bu qanday ulugʻ axloq ifodasi. 
«Uning yuzi munavvar» - bu naqadar oʻzlikning olijanobligi! «Uning iqbol baxti bizga 
yoʻl boshlovchi!» «Unga va uning uy a’zolariga salavot ayting!» 
IX - Uchinchi Na’t 

---