Hayrat ul-Abror (I- qism) Alisher Navoiy

Hayrat ul-Abror (III- qism) 
Alisher Navoiy 
58 
http://ziyonet.uz/ 
tutmasligi lozim. Biror ishni bajarish kimningdir taqdirida bor ekan, unga kirishmasdan 
boshqa iloji yoʻq. Oʻtga parvona oʻzini devonavor urmasdan tura olmaydi-ku! Telbaning 
ham bolalar otgan toshdan yarador boʻlmasligining chorasi yoʻq-ku. 
Mening hissamga she’r yozish tushgandan buyon jonim oʻsha oʻt, oʻsha toshdan 
qiynalganday qiynaladi. Men u bilan shugʻullanib, na foyda koʻraman, na uni tark eta 
olaman. Goho xayolimga shunday fikr keladi: umrni qiynovchi bu bir qancha dagʻdagʻa 
she’r deb atalib, uni yozishdan foyda yoʻqdir: uni koʻp yozish - ziyondan boshqa narsa 
emas. Kimki birgʻazalni chiroyli qilib yozsa, uni yortushunadi, ta’b egasi tushunadi, 
xolos. She’rdagi chin boshdan-oyoq bema’nilik boʻlib, qizigʻi shuki, uning yaxshisi 
yolgʻon hisoblanadi. Kimga umrida u bilan shugʻullanish yuz bergan boʻlsa, u ming yil 
yashagan esa-da, umri zoe ketgan boʻladi. 
Juda soz boʻlardiki, faqirlik qadamini bosib, fano koʻchasida faqirlik jomini koʻtarib 
ichib, bu dunyo ishlariga oz mayl qilsam, u dunyoning uzun yoʻlini yaxshi tutsam. U 
yoʻlda sharbat ichishni istarkanman, yuragimning qoni menga sharbat boʻlsa, farogʻat 
topishim uchun pul kerak ekan, tanimdagi yara-chaqalar tanga boʻlsa; ustimdagi changlar 
baxtiyorlik kiyimi, ikki oyogʻim sayr etishim uchun yoʻlovchi boʻlsa; soya uchun chodir 
qidirib oʻltirmasam, otimni hech qaerga bogʻlamay yoʻrgʻalatib ketaversam; bu sayrda 
har bir qadamim yuz yogʻochga teng boʻlsa, boshimdagi toʻzgʻigan sochlarim menga 
sharaf toji boʻlsa; yalang oyogʻim ostidagi tikonlar faqirlik zanjirimga mix boʻlib xizmat 
qilsa; boshimga tekkan har toshdan yoriqlar paydo boʻlib, xursandchiligim boshimning 
oʻsha joyidan chiqib tursa; qonli koʻz yoshlarimning shohona durlari barcha fano 
qushlariga don boʻlsa; u qushlar shu don bilan aylanishib, jismidagi ipdan unga ilinsa; 
gʻam xanjari koʻksimni yorib, jismim uyidan dard ahliga muqaddas joy tayyorlasa; 
yurgan sari oyoqlarim qabarib, qadamimga bu qabariqlardan yuzlab tiniq gavharlar 
sochilsa; yoki yoʻl boʻylab toʻkilgan koʻz yoshlarim qonli oyogʻimning tagiga dur boʻlib 
yopishsa; yaralarimdan oqqan qonlar qatra-qatra boʻlib, dard va balo dashtlarini lolazor 
qilsa; ohim oʻtining uchqunlari charx urib, yaprogʻini yel sovurgan lolalarning yaprogʻi 
oʻrniga har uchquni yaprogʻ, oʻchgan qurumlari esa unga dogʻ boʻlsa; azob-uqubatdan 
jismim charchab, yoʻlda bir nafas dam olishni istab qolsam, y’l ustidagi biton togʻ etagini 
topib, ustimga osmon etagini yopsam-da, uyquga bosh qoʻymoqchi boʻlganimda biron 
qoya tosh menga qattiq bolish boʻlsa-da, yer yuzidagi tuprogʻ toʻshagim boʻlib, gavdam 
unga soyadek choʻzilsa; yurishdan tolgan ikkita oyogʻimni Farhod bilan Majnun 
qoʻyniga olsa, chunki qalbimda ularning ishqining yuztasi; buzilgan koʻnglumda 
ularnikidan ming xissa ortiq dard boʻlsa ham, men birovga buni fosh etmadim, nola 
chekib, visol talashmadim; ikkalasi ham bu xolimni koʻrib hayron qolishsa: oʻzlarining 
ishqidan esa xijolat boʻlishsa; ishqda ustun ekanimni tushunib, unisi ham, bunisi ham 
menga tan berishsa; ishq mening martabamni shunday yuksak, ishqning dardi koʻnglumni 
shu qadar keng qilib, yer bilan osmon menga barobar boʻlib, osmonning ochiq gulshani 
esa zindon boʻlib qolsa; himmatim shunday avjga chiqqanda, etagimni qoqsam: uning 
changlarini malaklar koʻzlariga surtishsa; (orzu qilganimni) koʻz bilan koʻra olish kechasi 
kelganda, malaklar qushlarga aylanib qolsa; qushlar ham emas, har tomonda uchgan 
koʻrshapalaklarga aylansa; yulduzlar va osmon esa (oddiy) koʻknori va uning urugʻlariga 

---