Hayrat ul-Abror (I- qism) Alisher Navoiy

Hayrat ul-Abror (II- qism) 
Alisher Navoiy 
 
65 
http://ziyonet.uz/ 
— Bir kun men hamma uchun yigʻin qildim. Unga oʻsha choʻldagi odamlarning 
hammasini chaqirdim. Pishirish uchun yuzta tuya qurbon qilindi; soʻyilgan qoʻy-
qoʻzilarning nam son-sanogʻi yoʻq edi. Bazm boʻlib turgan vaqtda birpas havo olgim 
kelib, dasht tomonga chiqdim. Aylanib yurib, mehnatda ezilgan bir qari cholni koʻrdim. 
U orqasiga bir quchoq tikon-oʻtin ortgan edi. Gavdasini u yuk egib, vujud uyiga hassadan 
ustun tirkagan edi. Har qadam tashlaganda, birpas toʻxtab, har dam olganda ma’lum bir 
fursat oʻtardi. U chekayotgan azob oʻti koʻnglimni yondirib, rahm-shafqat bilan unga 
shunday xitob qildim: 
— Ey qaddini mashaqqat yuki bukkan, tanasida gʻam tikanlari oʻrnashgan odam! 
Dashtda yurib xabaring boʻlmadimi? Nega Hotamning uyiga bormading. U hammani 
oʻzining uyiga chaqirib, yaxshi-yu yomonni bugun mehmon qilinoqda-ku. Oʻtinni tashla, 
izzat gulshaniga bor, mashaqqat chekib oʻltirmay, tur, chaqiriqqa bor! 
U mening uning ahvolidan iztirob chekkanimni tushunib, bosh koʻtarib kuldi-yu, 
shunday javob berdi: 
— Ey, oyogʻini ochkoʻzlik band etgan, boʻyniga gʻaraz va qizgʻonchiqlik sirtmoq 
boylagan, ey gʻayrat vodisida qadam bosmagan, himmat qal’asiga bayroq tikmagan 
odam, sen ham bu tikan tashish azobini tortib koʻr. Hotami Toyi minnatini esa torta 
berma. Qiynalib, mashaqqat bilan bir tanga topish birov bergan xazinadan yaxshiroqdir. 
Uning soʻzlari shunday oʻrinli ediki, shuning uchun ham uning himmati menikidan ortiq 
edi. 
Ey Navoiy, agar senda himmat boʻlsa, Hotami Toyi ham senga quldir. 
Ey soqiy, karam izhor qilib, bir qadah tut, xayru ehson nimaligini Hotamga koʻrsatib 
qoʻy. Bizda may sotib olish uchun pul kam; bizda yetishmovchilik ekan, sendan karam 
boʻlsin. 
XXXII - Oltinchi Maqolat 
Adablilik odati toʻgʻrisidakim, kichiklarga baxtiyorlik sababi, ulugʻlarga esa yuksak 
martabalilik boisidir; tavozu’ vasfidakim, «dol»dek qaddini xam qilgan qadamini 
baxtning boshiga qoʻyadi va hayo nuri haqidakim, biron kishi buning ichiga kirsa rahmat 
yomgʻirlari bilan serob boʻladi 
Ey talab uyidan joy olgan, qaddini xizmat yuki past qilgan odam! El yoʻlida dard chekib, 
gardga aylanding, oʻsha gard bilan kibr koʻzini koʻr qilding. Sen qiyinchilik tortib, koʻz 
yoshlaringni har tomonga sochib, u bilan nafsu havo oʻtlarini oʻchirding. Sadoqat yoʻlida 
ohu nadomat chekib, yolgʻon yuzini ohing oʻtidan chiqqan tutunlar bilan qora qilding. 
Sadoqatda har issiq nafas olishing bilan ayyorlik va riyokorlik xirmonini kuydirding. Sen 

---