Aziz o'quvchi

JAHON ADABIYOTIDAN

ABULQOSIM FIRDAVSIY

SHOHNOMA

Abulqosim Firdavsiyning hayoti va ijodi. Har bir yurt, har qaysi xalqning o'z tarixi, o'z davlatchiligi, o'z e'tiqodi, o'z adabiyoti, o'z afsonalari bo'ladi. El-ulus asr-asrlar mo­baynida ana shu qadriyatlar bilan yashaydi, taraqqiy etadi. Ularni e'zozlab, yoddan chiqar­maslikka, yoniga yangi-yangilarini qo'shib borishga intiladi. Xalq tarixida shunday davrlar bo'ladiki, ajdodlardan qolgan, uzoq o'tmish qa'ridan bo'y ko'rsatib kelayotgan ana shu boy merosni jamlab, tartibga solish, zamondoshlar va kelajak avlodni shu ma'naviy sarvatlar asosida tarbiyalash ehtiyoji kuchayadi. Abulqosim Firdavsiyning «Shohnoma» epopeyasi o'z davri­ning aynan ana shunday talab va taklifiga javob tariqasida dunyoga keldi. Abulqosim Firdavsiy milodiy 941- yili Xurosonning hozirgi Eron Islom Respublikasi hududidagi qadimiy Tus shahri yaqiniga joylashgan Boj qishlog'ida yer-suvini yo'qotib, kambag'allashib qolgan dehqon oilasida tug'ildi. Hozir Tus shahri Firdavs deb yuritiladi. Ba'zi ma'lumotlarga ko'ra, Abulqosim dehqonchilik qilib kun ko'rgan, shuningdek, sarbozlik (askarlik) xizmatida bo'lgan. Bo'lg'usi shoir Tus va Nishopur shaharlaridagi madrasalarda ta'lim olgan. Katta ilm egasi bo'lib yetishgani uchun ham uni zamondoshlari «hakim», ya'ni donishmand, faylasuf deb ulug'­lasngan. Ma'lumotlarga qaraganda, u ko'plab she'rlar yozgan, <