Hayot faoliyati xavfsizligi va mehnat gigienasining qurulishdagi

Kompyuterlar: 

Kompyuterlarning 

asosiy 

sog‘liq  uchun  xavfli  bo‘lgan  qismi  monitor  qismi 

bo‘lib,  hozirda  ko‘pchilik  foydalanuvchilar  elektron 

nur  trubkali  (ENT)  monitordan  foydalanishadi.  Bu 

turdagi  monitorlar  LCD  (Liquid  Crystal  Display) 

monitorlariga nisbatan ancha xavfli hisoblanadi. ENT 

monitorda  elektromagnit  va  engil  rentgen  nurlanish 

mavjud. Nurlanish asosan monitorning orqa qismidan 

chiqadi.  Ekranning  old  qismi  himoyalanganlidan 

qat’iy  nazar  u  er  ham  nurlanishdan  to‘la 

---

himoyalanmagan. Bu himoya asosan monitorning old 

ismida 

o‘tirgan  foydalanuvchining 

himoyasini 

ta’minlaydi.  Ko‘pgina  idoralarda  bir  nechta 

kompyuterlardan 

foydalaniladi. 

Ularning 

kompyuterlari  har  xil  tartibda  joylashgan  bo‘lishi 

mumkin.  U  erdagi  monitorlarning  orqa  qismidagi 

foydalanuvchining  sog‘lig‘i  nima  kechadi?!  Agar 

ularni orasini biror - bir mebel bilan to‘silgan taqdirda 

ham  nurlanish  bir  tekisda  o‘taveradi.  Ularning 

orasidagi  masofa  bir  metr,  yoki  yarim  metrni  tashkil 

qilishi  mumkin,  lekin  nurlanish  old  tomondagi 

foydalanuvchiga 

nisbatan 

yuqori 

bo‘laveradi. 

Shuningdek,  ENT  monitorning  kadrlar  almashinish 

chastotasining  eng  yuqori  qiymati  85  Gs(Gers)  dan 

oshmaydi.  Bu  borada  shifokorlar  ko‘zni  toliqmasligi 

uchun  kadrlar  almashinish  chastotasini  yuqoriroq 

tanlashni maslahat beradi. Bu masalaning echimi ENT 

monitorida  biroz  qiyin.  Uning  og‘irligi,  iste’mol 

quvvati  haqida  gapirmasa  ham  bo‘ladi.  SHuning 

uchun  ko‘pchilik  mutaxassislar  LCD  monitordan 

---

foydalanishni  tavsiya  qiladilar.  Bu  keltirilgan  ENT 

monitorning  kamchiliklari  borasida  LCD  monitor 

afzal hisoblanadi, lekin uning hizmat qilish vaqti biroz 

kamroq.  SHuningdek  u  faqat  origanal  rejimdagina 

tasvirning  aniq  ko‘rinishini  bera  oladi.  ENT 

monitorining yashash davri 60000 soatni tashkil qilsa, 

LCD  monitorniki  esa  15000  -  20000  soatni  tashkil 

qiladi. Bu esa kuniga 10 soatdan foydalanganda ENT 

monitor  o‘rtacha  16-17  yilni,  LCD  monitor  esa  4-5 

yilni  tashkil  qiladi.  SHuningdek  LCD  monitorning 

ko‘rinish  burchagi  ham  ENT  monitorga  nisbatan 

kichikroq. Buni LCD monitorning yonidan qaraganda 

tasvirning buzulishiga qarab bilib olish mumkin. 

Kompyuterning  tizimli  qismini  olib  qaraydigan 

bo‘lsak,  u  erda  deyarli  hamma  narsa  nurlanishdan 

himoyalangan  va  uning  ichidagi  qurilmalar  past 

quvvatda  ishlaganligi  uchun  u  erdan  chiqayotgan 

nurlanish  kam  miqdorda  bo‘ladi,  qolaversa  ko‘pgina 

tizimli bloklarning ustki qavati metal bilan qoplangan. 

Tizimli blokdagi nurlanish asosan markaziy protsessor 

---

va  elektr  ta’minot  qismida  hosil  bo‘ladi.  Intel 

kompaniyasining  birinchi  mikroprotsessori  elektron 

hisoblagichlar  uchun  mo‘ljallangan  bo‘lib,  u  2300  ta 

tranzistordan  tashkil  topgan.  Hozirda  esa  kompyuter 

uchun  mo‘ljallangan  protsessorlari  Intel  Pentium  IV 

2GGs da 42mln, Intel Core 2 Duo da 291mln va eng 

so‘ngi  ishlab  chiqargan  protsessorlarida  tranzitorlar 

soni  2mlrddan  ortib  ketgan.  Bu  esa  nurlanish 

manbaini 

tizimli 

blokda 

ham 

tobora 

ortib 

borayotganini ko‘rsatadi.