Hayot faoliyati xavfsizligi va mehnat gigienasining qurulishdagi

Xavflarning sinflanishi. 

---

1.  Kelib  qikish  tabiatiga  ko’ra  xavflar 

quyidagilarga 

bo’linadi: 

tabiiy, 

texnikaviy, 

antropogen  (inson  bilan  bog’lik),  ekologik,  aralash 

(ikkita va undan ortiq).  

2. Maxsus standartlar bo’yicha: fizik, kimyoviy, 

biologik va psixofiziologik. 

3. 

Salbiy 

oqibatlarning 

vaqt 

bo’yicha 

kelibchiqishiga  ko’ra  xavflar  impulsli  va  kumulyativ 

(inson organizmida yig’iluvchi) bo’ladi. 

4.  Olib  keluvchi  oqibatiga  ko’ra:  toliqish, 

kasallanish,  jaroxatlanish,  xalokat,  yong’in  va  o’lim 

xavflari. 

5.  Keltiruvchi  zarariga  ko’ra:  ijtimoiy,  texnik, 

ekologik. 

6.  Yakkalashi  bo’yicha:  litosfera,  gidrosfera, 

atmosfera va kosmos bilan bog’lik bo’lgan xavflar. 

7.  Kelib  chiqish  soxasiga  ko’ra:  turmushga, 

sportga,  yo’l  -  transportiga,  ishlab  chiqarishga  oid 

xavflarga bo’linadi. 

---

8.  Tuzilishiga  ko’ra  xavflar  oddiy  va  xosil 

qilingan  (oddiylarning  ta’sirida  xosil  qilingan) 

bo’ladi. 

9.  Insonga  ta’sir  qilish  xarakteriga  qarab  faol 

(aktiv) va sust (passiv) xavflar bo’ladi. 

Energiya  hisobiga  faollashadigan  xavflar  sust 

xavflarga  kiradi,  bularni  insonning  o’zi  vujudga 

keltiradi.  Bular:  o’tkir  (sanchiluvchiva  kesuvchi) 

qo’zgalmas  jismlar,  insonlar  yuradigan  yuzalarning 

notekisligi, 

qiyaliklar, 

balandliklar, 

bir-biriga 

tegayotgan  tekisliklar  orasidagi  ishkalanish  va 

boshqalar.  Xavflarning  baxtsiz  xodisa  yuz  berishidan 

oldingi  (aprior)  va  u  yuz  bergandan  keyingi 

(aposterior) belgilari mavjud [1]. 

Faoliyatning potensial xavfi xaqida aksioma Xar 

qanday faoliyatning xavfliligini tasdiqlashga insoniyat 

tajribasi asos beradi. Faoliyatning bironta turi yo’qki, 

u  abadiy  xavfsiz  amalga  oshsa.  O’z  navbatida, 

quyidagi  xulosani  ifodalashimiz  mumkin:  xar  qanday 

faoliyat 

potensial 

xavflidir. 

Bu 

tasdiqlanish 

---

aksiomatik  xarakterga  egadir. Berilgan  aksioma  faqat 

metodologik va evristik axamiyatga egadir.