Hayot faoliyati xavfsizligi (O`quv qo`llanma) toshkent 2019

I – darajada odam hushidan ketmagan holda yeqilib tushish, mushaklarni qisqartirishiga olib keladi;
II – darajada odamning nafas olishi va yurak faoliyatiga ta’sir etilmagan holda hushdan ketish;
III – darajada nafas va yurak faoliyatiga ta’sir etilgan holda hushdan ketish;
IV – darajada elektr shok, qon aylanishi va nafas olish to`xtab, klinik o`lim yuz beradi.
Klinik o`lim - bu odamni tirik va o`lim orasidagi holat, shu holatida yurakni faoliyati va nafas olishi to`xtaydi, insonda hech qanday hayot alomatlari sezilmaydi. Klinik holati 4-6-8 minut davom etadi. Shu davrida hech qanday yordam bermagan taqdirda miyani hujayralari parchalanib qaytarilmas - biologik o`limiga o`tib ketadi.


4.3. Inson tanasini elektr tokiga ko`rsatayotgan qarshiligi

Inson tanasidan o`tayotgan tok, eng kichik qarshilik ko`rsatadigan yo`lidan boradi. Shu holatida tanani qismlari har xil solishtirma qarshiligiga ega bo`lgani bilan tushuntiriladi.(4.3-rasm)

4.3 - rasm. Inson terisining ko`rinishi (kesmada):
a) epidermis – terning tashqi qatlami; b) derma - terning ichki qatlami; 1) yuqori qatlami; 2) usish qatlami; 3) yog` qatlami; 4) teri bezi; 5) yog` bezlari; 6) qil; 7) qon tomiri; 8) sezgi asab uchlari


4- jadval
O`zgaruvchan tokni solishtirma hajm qarshiligi quyidagicha:

O`zgaruvchan tokni (50 gs)	Solishtirma hajm qarshiligi quyidagicha: (om. sm)
Teri quruq kolotiyadagi	2·10^6 gacha
Suyaklar	1·10^6 dan-2·10^8 gacha
Tirik hujayralari	(3-6) 10^6 gacha
Mushaklar	150-300 gacha
Qon	100-200 gacha

Ko`rinib turibdiki, teri eng katta solishtirma qarshiligiga ega, ayniqsa eng yuqori qatlami. Inson tanasini qarshiligi ikki yo`nalishidan iborat: kontakt joyidagi terini qarshiligi va ichki organlarni qarshiligi(4.4-rasm). Inson tanasini faol va hajmli yo`nalishlarini qarshiliklari bir yuz pikofaradan bir necha mikrofaradgacha bo`lishi mumkin.