Hayot faoliyati xavfsizligi” kafedrasi «Hayot faoliyati xavfsizligi» fanidan laboratoriya ishini bajarishga doir uslubiy ko'rsatmalar Texnik oliy o’quv yurtlarining



Download 0,82 Mb.
bet34/39
Sana02.07.2022
Hajmi0,82 Mb.
#730455
1   ...   31   32   33   34   35   36   37   38   39
Bog'liq
2 5454174657043240079

8-Laboratoriya ishi



  1. Mavzu: Elektr qurilmalarining yerga va nolga ulashni hisoblash



II. Mashgulotning maqsadi: Elektr jihozlariga nolni ulab muhofaza qilish holatini tekshirish và qo`llaniladigan asboblarni ishlatish jarayonini o`zlashtirish.
III. Mashgulotni o`tkazish uchun kerak bo`ladigan asbob - uskunalar va ko`rgazmali qurollar:
1.M-417, M- 372 asboblari
2. Elektrodvigatel.
3.Elektr yoritgich
IV. Laboratoriya mashgulotini bajarish tartibi
1. M-417, M-372 asboblarini tuzilishini o`rganish .
2. M-417, M-372 asboblarini ishgatayyorlash
3. Qurilmani elektr sxemasini ishga tayyorlash
4. Asboblar yordamida o`lchov ishlarini olib borish
5. Olingan natijalarni tahlil qilish
V.Mashg’ulotni bajarganligi to`g’risida o`quvchining hisoboti.


Laboratoriya ishini bajarish bo`yicha umumiy ma`lumot.

Elektr dvigateli yoki transformatorning qobig’i, eletr yoritgichning armaturasi, yoxud elektr simlarining metall quvurlari, tok o`tkazuvchi qismlari, ularni tayyorlash jarayonida yaxshilab izolyatsiya qilinganligi sababli, me`yoriy hollarda erga nisbatan kuchlanish ostida bo`lmaydi va ishlatishda xavfsiz hisoblanadi. Ammo izolyatsiya (himoya qobig’i) emirilganda elektr o`tkazgichlar elementlarining istalgan biri kuchlanish ostida bo`lishi mumkin, bu kuchlanish ko`pincha kutb (faza) kuchlanishiga teng bo`ladi.


Izolyatsiyasi shikastlangan elektrodvigatel' qobig’i o`zi harakatlantiradigan mashina bilan elektrik tutashib qoladi. Mashinani ishlatish vaqtida ishchi mashina qismlariga tegib ketishi va kuchlanish ta`siriga tushib qolishi mumkin. Tok o`tkazuvchi qismlarning izolyatsiyasi shikastlanganda odamlarning elektr tokidan shikastlanish xavfini kamaytirish maqsadida bir qancha choralar ko`riladi, va keng tarqalgani (PUÝ bo`yicha) elektr uskunalarining me`yoriy holda kuchlanish ta`sirida bo`lgan metall qismlarini himoyalash uchun yerga va ularni nolinchi simga ulashdir.
PUE (EQQ) qoidalariga ko`ra kuchlanishi 1000 V dan ortiq bo`lgan qurilmalarda neytralning har qanday rejimi va kuchlanish 1000 V gacha bo`lgan neytrapi erga ulanmagan qurilmalarda, himoyalashni erga ulash, kuchlanishi 1000 V gacha bo`lgan, neytrali erga ulangan uskunalarda esa nolinchi simga ulashdan foydalaniladi. Neytrali erga ulangan 380/220 V kuchlanishli qurilmalarda asbob uskunalarning qobiqlarini himoya tariqasida bevosita erga ulash ko`pgina hollarda etarlicha samara bermaydi.
Shu sababli ta`minlovchi transformator yoki generator cho`lg’amlarining neytrali yerga ulagichgà bevosita ulash yo`li bilan tok iste`mol qiluvchi uskuna va jihozlar qobig’ini himoya tariqasida yerga ulash o`rniga nolinchi nuqtasiga (yerga ulangan neytral) ulanadi.
Nolga ulab muhofaza qilish- tarmog’ining shikastlangan qismini avtomatik uzish bilan bir vaqtda jihoz qobig’idagi kuchlnishni, uzatish apparati ishga tushgunga qadar pasaytirib tok bilan shikastlanishdan himoya qilish usulidir.
Odatda alohida elektr iste`molchilarini nolinchi nuqtaga tutashtiruvchi o`tkazgichlar, ularni bevosita nolinchi nuqta bilan emas, balki nolinchi ish simi bilan bog’laydi. Nolinchi simga ulangan asbob- uskunadagi izolyatsiya teshilganda bir fazali qisqa tutashuv tokining zanjiri hosil bo`ladi, bu zanjirning qarshiligi nisbatan katta bo`lmaydi va faza hamda nolinchi simlarning qarshiliklaridan iborat bo`ladi. Bu erda hosil bo`ladigan qisqa tutashuv toki, odatdagi himoya tariqasidagi erga ulanish qo`llanilgan neytrali erga ulangan tarmoqdagi bir fazali tutashish tokidan ancha katta bo`ladi. Shuning uchun shikastlangan asbob - uskunani yoki tarmoq uchastkasini himoya qiluvchi suyuqlanuvchan saqlagich eriydi yoki avtomatik o`chirgich tezda ishga tushadi.
Nolinchi sim uzilgan holda, uzilgan nuqtadan naridagi hamma asbob-uskunalar faqat mutlaqo himoyasiz qolib ketmasdan, balki nolinchi sim bo`lmagan holdagiga qaraganda, hatto yomon sharoitga tushib qolgan bo`lardi, chunki uzilgan nuqtadan narida nolinchi simga ulangan har qanday apparat yoki elektr dvigatelining izolyatsiyasi shikastlanganida uning qobig’ida va boshqa nolinchi simlarga ulangan qobiqlariga ko`pincha faza kuchlanishiga teng bo`lgan kuchlanishlar hosil bo`ladi. Bunga yo`l qo`ymaslik uchun, birinchidan nolinchi simning uzilishining oldini olishga harakat qilinadi, ikkinchidan nolinchi sim bilan bog’langan elektr asbob- uskuna qobig’ida, nolinchi sim uzilganda hosil bo`ladigan kuchlanishni kamaytirish uchun nolinchi simni takror erga ulanadi.
Nolinchi simni takror erga ulash, nolinchi sim uzilmaganda ham foydalidir, chunki bunda shikastlangan asbob - uskuna qobig’idagi kuchlanish saqlagichlar ishga tushgunga qadar yoki suyuqlanadigan saqlagichlarni noto`g’ri tanlanganligi tufayli yoki qobig’iga tutashish izolyatsiya qoldiqlaridagi o`tish qarshiliklari orqali yuz berganida qisqa tutashuv tokning kuchi etarli bo`lmaganligi sababli ular ishga tushmagan hollarda kamayadi. Quyidagi qismlar nolinchi simga ulanishi kerak:
Taransformatorning va har qanday elektr iste`molchisining qobiqlari, ramalar, ulash tarnsformatorning ikkilamchi cho`lg’amlari, taqsimlash va boshqarish shkaflarning karkaslari, taqsimlash qurilmalarining metall konstruktsiyalari, metalldan tayyorlangan kabel konstruktsiyalari, kabel muftalari va hokazolari.
Quyidagi kuchlanish 1000 Vgacha bo`lgan neytrali erga ulangan ta`minlovchi transformatorning chizmasi bilan tanishib chiqamiz.



Download 0,82 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   31   32   33   34   35   36   37   38   39




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish