Hayot faoliyati havfsizligi

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

---

 

28 

          II bob. Sharq allomalarining hayoti va ijodidan namunalar 

 

         Bag’dodda  «Bayt  ul-  hikma»  (dоnishmandlar  uyi)  tashkil  etilgan  edi. «Bayt 

ul-  hikma»da  Ahmad  Farg’oniy,  Muhammad  ibn  Musо  Хоrazmiy,  Ahmad  ibn 

Abdullоh  Marvaziylar  ta’lim  оlganlar.  IX-X  asrlarda  O’rta  Оsiyoda  fan  ilmiy 

asоslarga ega edi. Uning ildizlari O’rta Оsiyo, ayniqsa, Хоrazm, shuningdеk Bоbil, 

Erоn,  Hindistonning  antik  dunyosiga  va  qadimgi  madaniyatiga  bоrib  taqalar  edi. 

IX-XII asrlarda arab tilida asarlar yozgan eng mashhur  оlimlar Ahmad Farg’oniy, 

Muhammad  ibn  Musо  Хоrazmiy,  Abu  Nasr  Forоbiy,  Abu  Ali  ibn  Sinо,  Abu 

Rayhоn  Bеruniy,  Abu  saxl  Masihiy,  Abulhayr  Gammar,  Abunоsir  Arrоn  va 

bоshqalar edi. 

         Buyuk alloma va mutafakkirlarning rivojiga ulkan hissa qo’shganlar va ushbu 

mintaqa dovrug’ini butun dunyoga tanitdilar. Ular amalga oshirgan tadqiqotlar va 

ilmiy  ishlarning  natijalari    va  bir  necha  asrlar  mobaynida    Yevropaning  yetakchi 

universitetlarida  ilm-fanning  muhim  manbai  bo’lib  xizmat  qilgan  va  bugungi 

kunda ham o’z dolzarbligini yo’qotmasdan kelmoqda. 

          Demak, ushbu allomalarning ilmiy va hayotiy jasorati, bebaho kashfiyotlari 

nafaqat  Markaziy  Osiyo    mintaqasida,  balki  boshqa  qit’alarda  ham  bugungi  davr 

olimlari,  ayniqsa,  yoshlar  uchun  saboq  bo’lib  kelmoqda,  o’rnak  va  namuna 

vazifasini o’tamoqda. 

         Biz  o’tmish  tajribasidan  foydalanamiz  va  barqaror  kelajakka  intilamiz. 

Shunday  qilib,  buyuk  ajdodlarimizning  hayoti  va  ijodi  bilan  yaqindan 

tanishib,porloq kelajak sari intilmoqdamiz. 

         Yuqoridagilardan  kelib  chiqib  shuni  aytish  joizki,  O’zbekiston  tarixni  va 

o’sha  davrning  madaniy  hayotini  tadqiq  etish  uchun  boy  intelektual  salohiyatga 

egadir.   

       Sharq allomalarini hayoti va ijodini o’rganar ekanmiz, ularning ilmiy merosini 

naqadar beqiyos ahamiyatga ega ekanligini tushunib yetdik. Shu bobning tarkibiy 

qismida,  e’tiboringizga  ayrim  allomalarning  hayoti  va  ijod  yo’lini  batafsil 

ma’lumotlar berishga harakat qildik. 

---

 

29 

                       II.  1.Ibn Sino – Sharq tabobati asoschisi  

          

         Abu Ali ibn Sino (to’liq ismi: Abū ‘Alī al-Husayn ibn ‘Abd Allāh  ibn Sīnā 

al-Balkhī; forscha: ان ي س رو پ/ان ي س  ىل عو با; arabcha: سح لا يل ع و بأالله دب ع ن ب ن ی 

ان ي س  ن ب).