Harbiy xizmatchilarning ijtimoiy muammolarini hal qilish yo'llari

2.2 Harbiy xizmatchilarning oilalari bilan ijtimoiy ish texnologiyalari

Harbiy xizmatchilar bilan ijtimoiy ish texnologiyasining muhim yo'nalishi bu ularning oilalari bilan ishlashdir. Harbiy xizmatchining oilasidagi keskinlik nafaqat umumiy oilaviy muammolar, balki butun bir qator o'ziga xos omillar bilan bog'liq bo'lishi mumkin: kelajakda noaniqlik, moddiy yo'qotishdan charchash va noqulay joylarga tez-tez sayohat qilish, xizmatdagi qiyinchiliklar; erning oilaviy hayotda va bolalarni tarbiyalashda ishtirok etmasligi, o'z imkoniyatlarini ro'yobga chiqara olmasligidan xotinning noroziligi; bolalar taqdiri uchun tashvish.

Harbiy xizmatchilar va ularning oilalari ahvolini yaxshilashga ijtimoiy-iqtisodiy ishlar, harbiy xizmatchilar oilalarining o'z-o'ziga yordami va o'zaro yordamini tashkil etish, kichik ishlab chiqarish elementlarini, mehnatning kooperativ shakllarini rivojlantirish muayyan hissa qo'shishi mumkin.

Ijtimoiy ish tashkilotchilari ijtimoiy ta'minot organlari, tibbiyot muassasalari, boshqa organlar va muassasalar bilan aloqa birlashmalari va harbiy xizmatchilarning xotinlari birlashmalarida maslahatchi va menejer, vositachi bo'lishi mumkin. "Harbiy xizmatchilarning oilalaridagi keskinlikni yumshatish, nizolar yoki inqirozli vaziyatlarning oldini olish uchun oilaviy maslahat va oilaviy terapiyaning maxsus tizimini ishlab chiqish muhim ahamiyatga ega. Katta shaharlardan uzoqda yashash holatlarida, bunday xizmatning mavjudligi harbiy xizmatchilarning oilalari uchun oilani barqarorlashtirishda professional yordam olishning yagona imkoniyati bo'ladi".

Harbiy xizmatchi oilasi, tabiiyki, ijtimoiy ish bo'yicha harbiy mutaxassisning diqqat markazida bo'lib, uning muammolari uning faoliyatining eng muhim sohalaridan biridir. Oilalar bilan ishlash, ularga har tomonlama ko'maklashish, keng ко'I am II ijtimoiy masalalarni hal etishda ko'maklashishga doimiy e'tibor qaratish zarur. Ulardan: oilalarda axloqiy muhitni yaratish, ularda sog'lom turmush tarzini qaror toptirish; yosh va ko'p bolali oilalarning, xizmat burchini bajarish chog'ida halok bo'lgan harbiy xizmatchilarning oilalarining ehtiyojlari va ehtiyojlarini hisobga olgan holda uy-joy bilan ta'minlash, moddiy yordam ko'rsatish; harbiy xizmatchilar va fuqarolik xizmatchilari farzandlarining bo'sh vaqtini va oilaviy dam olishini tashkil etish, sog'lomlashtirish haqida g'amxo'rlik qilish; ko'p bolali va yosh oilalarga, halok bo'lgan harbiy xizmatchilarning oilalariga yordam ko'rsatish; ayollar bandligi, kasanachilik shakllarini rivojlantirish.

Oilalar bilan ishlash bo'yicha mutaxassislar harbiy xizmatchilarning kayfiyatini o'rganadilar, oila a'zolarining iltimoslari va ehtiyojlarini aniqlaydilar, ularga manzilli yordam

*. Ijtimoiy ish bo'yicha lug'at-ma'lumotnoma. / Ed. Xolostovoy E.I.-M .: INFPvA, 2000. 5 03-bet.

ko'rsatadilar, harbiy xizmatchilarning oila a'zolari o'rtasida sotsiologik tadqiqotlar va so'rovlarda qatnashadilar, xatlar, shikoyatlar bilan ishlashda ishtirok etadilar. harbiy xizmatchilarning oila a'zolaridan kelib chiqadigan masalalarni hal etishda ko'maklashish; harbiy xizmatchilarning xotinlarining mehnat qilish, jamoat birlashmalari va xayriya tashkilotlari bilan harbiy xizmatchilar oilalarining ijtimoiy muammolarini hal qilish manfaatlarida hamkoiiik qilish huquqlarini amalga oshirishga yordam beradi. Xulosa qilib, shuni ta'kidlash kerakki, harbiy xizmatchilar bilan ijtimoiy ish institutining rivojlanmaganligi ijtimoiy himoyaning paydo bo'lishi va zaiflashishini oldindan belgilab beradi.

Mehnatga nafrat bilan munosabatda bo'lish, sog'lig'ini yo'qotish, past malaka, harbiy resurslardan samarali va ehtiyotkorlik bilan foydalanishga emas, balki ularning miqdoriy ko'rsatkichlariga yo'naltirish qisman ijtimoiy munosabatlar va tarbiya tizimining natijasidir. Bunday vaziyatda harbiy xizmatchilar bilan ijtimoiy ishning o'rni ayniqsa dolzarb bo'lib, uning maqsadi aholini ijtimoiy himoya qilish va psixo-ijtimoiy yordamni amalga oshirish bo'yicha chora-tadbirlarni amalga oshirishdir. Bu erda ijtimoiy ishchining faoliyat sohasi juda katta: bu harbiy xizmatchilarning huquqlariga rioya qilish kafolatlarini, harbiy xizmatchilarga nisbatan ijtimoiy siyosatni amalga oshirish mexanizmlarini, ijtimoiy ishning tegishli usullari va texnologiyalarini ishlab chiqishda yordam berishdir. harbiy xizmatchilar va ularning oilalari bilan, xorijiy texnologiyalarni o'rganish va Ukrainaning zamonaviy ijtimoiy sharoitlariga moslashtirish va boshqalar. O'zbekiston Respublikasi Prezidenti Administratsiyasi huzuridagi Axborot va ommaviy kommunikatsiyalar agentligida "O'zbekiston Respublikasi Qurolli Kuchlarida xizmat qilayotgan harbiy xizmatchilar va ularning oila a'zolarini ijtimoiy himoyasini ta'minlash masalalarini kuchaytirish yuzasidan olib borilayotgan ishlar" mavzusida matbuot anjumani bo'lib o'tdi. Mamlakatimizda

harbiy xizmat nufuzini yuksaltirish va Qurolli Kuchlarimiz jangovar shayligini у ana-da oshirish maqsadida qo'shin turlarini yosh va salohiyatli kadrlar bilan to'ldirish, harbiy xizmat o'tash uchun qulay sharoitlar yaratish, harbiy xizmatchilar va ularning oila a'zolari ijtimoiy himoyasini ta'minlash masalalariga alohida e'tibor qaratilmoqda.

"O'zbekiston Respublikasi Qurolli Kuchlari harbiylari va ularning oila a'zolarini ijtimoiy qo'llab-quvvatlashga oid qo'shimcha chora-tadbirlar to'g'risida"gi qarorga asosan harbiy xizmatchilarning farzandlari uchun oliy ta'lim muassasalari bakalavriatining kunduzgi ta'lim yo'nalishlariga davlat granti asosida belgilangan umumiy qabul kvotalarining besh foizi miqdorida davlat granti asosidagi qo'shimcha qabul kvotalari ajratilmoqda. Shuningdek, harbiy xizmatchilar va ularning oila-a'zolari salomatligini ta'minlash bo'yicha zarur sharoitlar yaratildi. Uy-joyga muhtoj oilalar belgilangan tartibda uy-joy bilan ta'minlanmoqda.

O'zbekiston Respublikasi Prezidenti Administratsiyasi huzuridagi Axborot va ommaviy kommunikatsiyalar agentligida bo'lib o'tgan "O'zbekiston Respublikasi Qurolli Kuchlarida xizmat qilayotgan harbiy xizmatchilar va ularning oila a'zolarini ijtimoiy himoyasini ta'minlash masalalarini kuchaytirish уuzasidan olib borilayotgan ishlar" mavzusidagi matbuot anjumanida ham aynan ana shu masalalar atroflicha tahlil qilindi. Unda Mudofaa vazirligi mutasaddilari, kursantlar hamda jurnalistlar ishtirok etdi. "O'zbekiston Respublikasi fuqarolarining harbiy xizmatni o'tash tartibi to'g'risida"gi nizomga muvofiq ay rim mutaxassisliklar bo'yicha lavozimlarga harbiy xizmatchilarni tayinlash territorial tamoyilga asosan amalga oshirilishi belgilandi, - dedi Mudofaa vazirligi Kadrlar bosh boshqarmasi boshqarma boshlig'i Shermuhammad Saidahmatov. - Shuningdek, milliy mentalitetimizdan kelib chiqqan holda oilada bitta o'g'il bo'lib, qolganlari qiz farzand

bo'lsa ham bu yigitlarga ota-onasi yashaydigan hududda xizmat qilish imtiyozi, ijobiy tavsiyaga ega, vakant lavozimlari yo'qligi sababli berilgan harbiy unvonida xizmat muddatini kamida ikkitasini o'tagan ofitserlarga lavozim bo'yicha bir pog'ona yuqori turuvchi harbiy unvon berilishi, har yili harbiy xizmatchilarning navbatdagi ta'tiliga xizmat уiManning taqvim hisobiga ко'ra qo'shimcha tarzda 5, 10, 15 sutkalik ta'tillar berilishi kabi imtiyozlar yaratildi. Kuchli ijtimoiy himoya, o'z navbatida, ofitser va askarlarimizning fidoyilik, burchga sadoqat bilan xizmat qilish, o'zining professional tayyorgarligini oshirib borishi uchun zamin yaratmoqda, Ko'rilayotgan kompleks chora-tadbirlar natijasida Vatan himoyachilarining harbiy xizmatga bo'lgan yondashuvi tubdan o'zgardi, harbiy qismlarda mas'uliyat va intizom mustahkamlandi, barcha harbiylar qalbida o'z Vatani bilan faxrlanish va g'ururlanish hissi yana-da ortdi. "O'zbekiston Respublikasi Qurolli Kuchlari harbiylari va ularning oila a'zolarini ijtimoiy qo'llab-quvvatlashga oid qo'shimcha chora-tadbirlar to'g'risida"gi qarorga asosan harbiy xizmatchilarning farzandlari uchun oliy ta'lim muassasalari bakalavriatining kunduzgi ta'lim shaklidagi ta'lim yo'nalishlariga davlat granti asosida belgilangan umumiy qabul kvotalarining besh foizi miqdorida davlat granti asosidagi qo'shimcha qabul kvotalari ajratiladi. Shuningdek, harbiy xizmatchilar va ularning oila-a'zolari salomatligini ta'minlash bo'yicha zarur sharoitlar yaratildi. Uy-joyga muhtoj oilalar belgilangan tartibda uy-joy bilan ta'minlanmoqda.

O'zbekiston Respublikasi Prezidenti Administratsiyasi huzuridagi Axborot va ommaviy kommunikatsiyalar agentligi anjumanlar zalida "O'zbekiston Respublikasi Qurolli Kuchlarida xizmat qilayotgan harbiy xizmatchilar va ularning oila a'zolarini ijtimoiy himoyasini ta'minlash masalalarini kuchaytirish yuzasidan olib borilayotgan ish lar" mavzusidagi matbuot anjumani ham aynan ana shu masalalar atroflicha tahlil qilindi. Unda Mudofaa vazirligining sohalar yo'rial ish lari bo'yicha

mas'ul boshqarma boshliqlari, kursantlar hamda jurnalistlar ishtirok etdi.

"O'zbekiston Respublikasi fuqarolarining harbiy xizmatni o'tash tartibi to'g'risida"gi nizomga muvofiq ayrim mutaxassisliklar bo'yicha lavozimlarga harbiy xizmatchilarni tayinlash territorial tamoyilga asosan amalga oshirilishi belgilandi, - dedi Mudofaa vazirligi Kadrlar bosh boshqarmasi boshqarma boshlig'i Shermuhammad Saidahmatov.*

- Shuningdek, milliy mentalitetimizdan kelib chiqqan holda oilada bitta o'g'il bo'lib, qolganlari qiz farzand bo'lsa ham bu yigitlarga ota-onasi yashaydigan hududda xizmat qilish imtiyozi, ijobiy tavsiyaga ega, vakant lavozimlari yo'qligi sababli berilgan harbiy unvonida xizmat muddatini kamida ikkitasini o'tagan ofitserlarga lavozim bo'yicha bir pog'ona yuqori turuvchi harbiy unvon berilishi, har yili harbiy xizmatchilarning navbatdagi ta'tiliga, xizmat yillarining taqvim hisobiga ko'ra qo'shimcha tarzda 5,10,15 sutkalik ta'tillar berilishi kabi imtiyozlar yaratildi. Kuchli ijtimoiy himoya, o'z navbatida, ofitser va askarlarimizning fidoyilik, burchga sadoqat bilan xizmat qilish, o'zining professional tayyorgarligini oshirib borishi uchun zamin yaratmoqda. Ko'rilayotgan kompleks chora-tadbirlar natijasida Vatan himoyachilarining harbiy xizmatga bo'lgan yondashuvi tubdan o'zgardi, harbiy qismlarda mas'uliyat va intizom mustahkamlandi, barcha harbiylar qalbida o'z Vatani bilan faxrlanish va g'ururlanish hissi yana-da ortdi.

* Ijtimoiy ish texnologiyasi. / Ed. Prof. V.I.Kurbatova - M .: INFRA, 2002. S.
«2017-y il 31-martdagi PQ-2858-son, 2018-yil 23-oktyabrdagi PQ-3350-son, 2018-yil 18-yanvardagi PQ-3480-son va 2018-yil 24-noyabrdagi PQ-4028-son Prezident qarorlari bilan tegishli dasturlar qabul qilinishi natijasida 2017-2020-yillar davomida ushbu dasturlar doirasida qurilgan uylar hisobiga 6215 nafar harbiy xizmatchi, harbiy xizmatdan rezervga bo'shatilgan fuqarolar va ularning oila a'zolari zamonaviy va shinam turar-joy lar bilan ta'minlandi.

2017-yilgacha boigan davr mobaynida Vazirlik tizimida turar-joy ta'minoti ko'rsatkichi yiliga 450 tadan oshmagan bo'lib, yuqorida qayd qilingan davlat dasturlari asosida Toshkent shahri va viloyatlar markazlarida qurilishi amalga oshirilgan turar-joy lar hisobiga yiliga o'rtacha 1500 dan ortiq Mudofaa vazirligi harbiy xizmatchilari uy-joy bilan ta'minlanib kelmoqda. 2018-yil 14-maydagi "O'zbekiston Respublikasi Qurolli Kuchlari harbiylari va ularning oila a'zolarini ijtimoiy qo'llab-quvvatlashga oid qo'shimcha chora-tadbirlar to'g'risida"*gi Prezident qaroriga asosan, harbiy xizmatchilarning farzandlari uchun respublika oliy ta'lim muassasalariga 5 foiziiк davlat granti asosida qabul kvotasi ajratildi.

* Surkova I.Yu. Armiyadagi ijtimoiy ish modellari. / Ijtimoiy ish metodologiyasi va amaliyoti jurnali, 2002. №2. S.50-78.