Har XIL forsirovka qilingan benzinli iyodlar uchun yonilg’i markasini tanlash

Har xil forsirovka qilingan benzinli IYODlar uchun
yonilg’i markasini tanlash.
Avtomobillarda qo'llaniladigan uglevodorod yonilg'ilari avtotraktor tovar yonilg'ilari assortimentiga kiradi. Benzin asosan avtomobillarning yonilg'i-havo aralashmasi uchqundan majburan o't oldiriladigan porshenli va rotorli porshenli ichki yonuv dvigatellari uchun yonilg'i sifatida ishlatiladi. Majburan o't oldirish motosikl va ba’/i boshqa mashinalar dvigatellarida ham ishlatiladi. Benzin kam miqdorda qishloq xo'jalik aviatsiyasida, lok-bo'yoq materiallarini erituvchisi sifatida, kamera va pokrishkalarni ta'mirlashda va boshqa texnikaviy, texnologik va xo'jalik ehtiyojlari uchun ham ishlatiladi.
Benzin - uglerod atomlari soni 4...5 dan 9... 10 gacha bo'lganyengil aromatik, naften va parafin uglevodorodlari va ular hosilalarining murakkab aralashmasi bo'lib, o'rtacha molekulyar massasi 100 atrofida, 35...205 °C harorat diapazonida qaynab tugaydi. Zichligi 725-780 kg/ni'. Benzin yengil alangalanadigan rangsiz yoki och jigarrang (maxsus qo'shimchalarsiz) suyuqlik. Asosiy massasi neftni qayta ishlab (to'g'ri haydalib, termik va katalitik kreking) yoki neft gazlaridan olinadi. Juda kam qismi qattiq ko’rinishdagi yonilg'i smolalaridan (slanetslar, toshko'mir) ishlab chiqiladi. Dvigatelni o't oldirish xossalarini yaxshilash uchun benzinga gazli benzinlar, detonatsiyaga qarshi xossalarini yaxshilash uchun antidetonatsion prisadkalar (antidetonatorlar) qo'shiladi. Benzin tarkibiga boshqa prisadkalar ham, masalan oksidlanish ingibitorlari, qo'shiladi. Benzinlar-yengil uchuvchi (bug'lanuvchi) suyuqlik bo’lib, lov etib yonib-o'chish (вспышка) harorati -20...-40 °C, qotishi -60 °C dan past, kinematik qovushqoqligi suvnikidan ikki marta kam, ya'ni 0,5—0,6 sSt (0,5—0,6 ninr/s).
Benzinli dvigatelning ishonchli, effektiv, uzoq muddat. tejamkor, ishlab bo'lgan gazlar tarkibida minimal zaharli mahsulotlar hosil qilib ishlashi uchun benzinga quyidagi talablar qo'yiladi: - karbyuratsion (aralashish) xossalari yuqori, ya'ni, shunday yonuvchi aralashma hosil qiladiki, bu aralashma dvigatelning osono'l olishini, yonishning to'liqligini, dvigatelning mumkin bo'lgan lianima ish rejimlarida va tashqi sharoitlar keng diapazonda o'zgarishida barqaror ishlashini ta’minlashi; - uglevodorod tarkibi dvigatelning hamma ish rejimlarida detonatsiyasiz yonish jarayonini ta’minlashi; - fizik va kimyoviy stabilligi yetarlieha yuqori darajada bo'lishi; - yonilg'i tizimi detallariga zararli (agressiv) ta'sir qilmasligi; - yonganda qurum va korroziya bo'yicha agressiv mahsulotlar hosil qilishga moyilligi minimal bo'lishi; - termik stabilligi yuqori va yaxshi yuvuvchi xossalarga ega bo'lishi; - stabilligi yuqori, ya'ni. uzoq muddat saqlanganda. quyilganda va transportirovka qilinganda tarkibi va xossalari sezilarli darajada o'zgarmasdan qolishi; - saqlaganda rezervuarlar, baklar va quvurlar metallarini korroziyasiga sabab bo'lmasligi; - tarkibida mexanik qo'shimcha aralashmalar va suv bo'lmasligi. gi. Zamonaviy avtomobil dvigatelsozligining asosiy tendentsiya- v ц si - siqish darajasini orshirishdir. Й Siqish darajasi ortganda dviga- bi telning litrli quvvati ko'payadi va 6 1.0 yonilg'ining nisbiy sarfi kamayadi . (2.2-rasm), yongan yonilg'i issiqligining foydalanish koelTitsiyenti ortadi. Lekin siqish darajasi orlganda detonatsiyaga ehidamliligi yuqori bo'lgan benzinlar talab qilinadi. B e n zin n in g f r a k s io n ta rk ib i. Benzinli dvigatelning ta'minlash tizimiga tushayotgan benzin dvigatelning hamma isli rejimlarida to*Iiq yonishni ta'minlaydigan ma’lum tarkibdagi yonilg'i-havo aralashmasini hosil qilishi kerak. Yonuvchi aralashmadagi benzin bug'lari va havo miqdori ma'lum nisbatda boMishi zarur. B en zin n in g k a rb y u ra ts io n x o s s a la ri yonuveili aralashmaning sifatini: bug'lanishini, bug' hosil bo'lishi yashirin issiqligini, bug'lar elastikligini, zichligini. qovushqoqligi va sirt tarangligini aniqlaydi. Bug'lanish - aralashma sifatiga asosiy ta'sir etuvchi omildir. Neft mahsuloti qo'zg'almas sirtdan harakatsiz havoga bug'- langanda bug" lan ish s ta tik , mahsulot vahavo harakatlanayotgandagi bug'lanish d in a m ik hisoblanadi. Dvigatellarda yonuvchi aralashma dinamik bug'lanishda hosil bo’ladi; bunda muhit harakatining tezligi va benzin purkalishi darajasi asosiy ta’sir o'tkazadi. Benzin bug'lanishi uning fr a k s io n ta r k ib i bilan baholanadi. Benzin boshqa neft mahsulotlari kabi individual birikma bo'lmasdan uglevodorodlar aralashmasi bo'lganligi uchun, muayyan qaynash haroratiga ega bo'lmaydi va 35...205 °C haroratlar oralig'ida qaynaydi.
Standartlarga muvofiq benzinning fraksion tarkibi qaynab haydash boshlanishi (h.b.), 10 % , 50 % , 90 % benzin qaynab haydalishi haroratlari va haydash oxiri (h.o.) haroratlari bilan reglamentlanadi (2.3-rasm). Qaynab haydash boshlanishi (h.b.) hamma benzinlar uchun 30 °C ni tashkil qiladi, yozgi navlari uchun 40...45 °C ruxsat etiladi . 10 % benzin haydalishi harorati bo'yicha dvigatelning oson o't oldirilishi haqida hukm yuritiladi. Bu harorat yozgi benzinlar uchun 70 °C dan. qishki benzinlar uchun esa 55 °C dan yuqori bo'lmasligi kerak. U to‘yingan bug'lar bosimiga ( I BB) bog'liq. To'yingan bug'lar bosimi (’I B B ) qanchalik yuqori bo'lsa. yonilg'i-havo aralashmasida bug'li faza shunchalik ko'p bo'ladi, dvigatel shunchalik oson va tez ishga tushadi. Benzinlarning yozgi navlari uchun T BB 70 k P a dan ko'p bo'lmasligi, qishki navlar uchun esa 67...93 kPa oralig'ida bo'lishi kerak. Dvigatelni ishonchli o't oldirish yilning sovuq paytida benzinning yozgi navlarida qo'shimcha tayyorgarlik ko'rmasdan minus 15 °C haroratda. qishki navlarida esa minus 25 °C gacha mumkin. I laroratlarning ko'rsatilgan qiymatlari dvigatellarning konstruktiv xususiyatlari va qo'llanilayotgan moyning xususiyatiga qarab biroz o’zgarishi mumkin.
Y e n g il fr a k s iy a la r dvigatelni o't oldirish va qizdirish davrida kerak. Dvigatel qizigandan so'ng ular yonilg'i bakida va benzoprovodlarda tez bug'lana boshlaydilar. Jiklyorlardan suyuqlik bilan birga bug' chiqadi. natijada quvvat kamayadi, dvigatel qizib ketadi; yonilg'i bilan ta’minlash tizimida bug' tiqinlari hosil bo'ladi. dvigatel ishida nobarqarorlik paydo bo'ladi va dvigatel o'chib qolishi mumkin. Bu hoi. ayniqsa, yozda benzinning qishki navlaridan foydalanilganda sodir bo'ladi. Shuning uchun benzin tarkibidagi yengil qaynaydigan uglevodorodlar miqdori cheklanadi, benzinrung hamma navlari uchun qaynash boshlanishining harorati 35°C dan past bo'lishi mumkin emas.
Yonilg'ining asosiy qismi ish ch i fr a k s iy a (haydalish grafigida 10 dan 90 % gacha) deb ataladi. Ishga tushgan dvigatel mumkin qadar tezroq qizib olishi kerak, bu esa 50 % benzin qaynab haydalishi haroratiga bog'liq. Bu ko'rsatkich dvigatelning yaxshi qabulchanligini, ya'ni drossel keskin ochilganda avtomobilning tez tezlanishi ta’minlanishini ham belgilaydi. Standartga muvofiq ishchi fraksiyani 50 % nuqtasi bilan me’yorlanadi. U qanchalik past bo'lsa. alohida silindrlar bo'yicha yonilg'i va yonuvchi aralashma tarkibi bir xil ta’minlanadi, dvigatel ishi barqarorroq bo'ladi, quvvatining tez o'zgarishi yaxshilanadi
Benzin fraksion tarkibining sovuq dvigatclni o‘t oldirish xossasiga ta’siri. Qish paytida atrofdagi havoning past haroratlarida sovuq holdagi benzinli dvigatclni o't oldirish qiyinligi quyidagi uch asosiy sabablar:
• benzin bug'lanishining yomonlasluivi;
• moylovchi moy qovushqoqligining ortishi;
• akkumulyator batareyalari hajmi va kuchlanishining pasayishi h i la n h c lg ila n a c li