Haqida yo’nalishlar 1

Швед модели аҳолининг кам таъминланган қатламлари фойдасига миллий даромадни қайта тақсимлаш ҳисобига мулкий тенгсизликни қисқартиришга мўлжалланган кучли ижтимоий сиёсат юритиш билан ажралиб туради. Бу давлат ҳаммаси бўлиб 4 % асосий фондларга эгалик қилсада, ўтган асрнинг 90-йилларидан бошлаб давлат ҳаражатлари ялпи ички маҳсулотнинг 50 %идан ортиқроғини ташкил эта бошлади. Бироқ, бу ҳаражатларнинг ярмидан кўпроғи ижтимоий эҳтиёжлар учун йўналтирилади. Табиийки, бунга юқори солиқ юки (айниқса, жисмоний шахслар ҳисобига) шароитидагина эришиш мумкин. Бу модель ишлаб чиқариш функцияси рақобатдош бозор асосида фаолият юритаётган хусусий тадбиркорлар елкасига тушадиган, юқори ҳаёт даражасини таъминлаш (бандлик, таълим, ижтимоий суғурталарни ҳам) ва инфратузилмаларнинг кўплаб унсурлари (транспорт, илмий-тадқиқот ва тажриба-конструкторлик ишланмалар) давлат функцияси ҳисобланадиган “функционал социаллаштириш” ҳам деб аталади.

• Швед модели аҳолининг кам таъминланган қатламлари фойдасига миллий даромадни қайта тақсимлаш ҳисобига мулкий тенгсизликни қисқартиришга мўлжалланган кучли ижтимоий сиёсат юритиш билан ажралиб туради. Бу давлат ҳаммаси бўлиб 4 % асосий фондларга эгалик қилсада, ўтган асрнинг 90-йилларидан бошлаб давлат ҳаражатлари ялпи ички маҳсулотнинг 50 %идан ортиқроғини ташкил эта бошлади. Бироқ, бу ҳаражатларнинг ярмидан кўпроғи ижтимоий эҳтиёжлар учун йўналтирилади. Табиийки, бунга юқори солиқ юки (айниқса, жисмоний шахслар ҳисобига) шароитидагина эришиш мумкин. Бу модель ишлаб чиқариш функцияси рақобатдош бозор асосида фаолият юритаётган хусусий тадбиркорлар елкасига тушадиган, юқори ҳаёт даражасини таъминлаш (бандлик, таълим, ижтимоий суғурталарни ҳам) ва инфратузилмаларнинг кўплаб унсурлари (транспорт, илмий-тадқиқот ва тажриба-конструкторлик ишланмалар) давлат функцияси ҳисобланадиган “функционал социаллаштириш” ҳам деб аталади.
• Швед моделининг характерли жиҳатлари:
• -иқтисодиётнинг ижтимоий йўналтирилганлиги;
• -мулкий тенгсизликни миллий даромадни тақсимлаш воситасида қисқартирилиши;
• -аҳолининг кам таъминланган қатламларига ғамхўрлик қилиш;
• -давлатнинг молларга баҳо белгилаш ва уни ўрнатиш жараёнларига фаол аралашуви;
• -мулкчиликдаги давлат секторининг нодавлат ва шахсий секторга нисбатан юқори улушга эга эканлиги.