Hamroy е V M. A


Otlarning egalik qo’shimchalari bilan qo’llanishi



Download 1,65 Mb.
bet61/208
Sana30.12.2021
Hajmi1,65 Mb.
#93717
1   ...   57   58   59   60   61   62   63   64   ...   208
Bog'liq
Hamroy е v M. A

7.5. Otlarning egalik qo’shimchalari bilan qo’llanishi
Prеdmеtning uch shaxsdan (so’zlovchi, tinglovchi, o’zga) biriga tegishshli ekanini bildiradigan qo’shimchalar egalik qo’shimchalari deb ataladi. Egalik qo’shimchalari oxiri unli bilan tugagan otlarga birlikda -m, -ng, -si; ko’plikda -miz, -ngiz, -(lar)i shaklida; oxiri undosh bilan tugagan otlarga esa birlikda -im, -ing, -i; ko’plikda - imiz, -ingiz, -(lar)i shaklida qo’shiladi:



shaxs

birlik

ko’plik

1-shaxs


dalam, kitobim

dalamiz, kitobimiz

2-shaxs


dalang, kitobing


dalangiz, kitobingiz


3-shaxs


dalasi, kitobi


dalalari, kitoblari

Egalik qo’shimchalarining 3-shaxs shakli joy nomlarini bildiruvchi so’zlar bilan qo’llanganda, tеgishlilik, egalik ma’nosini emas, balki xoslik, umumdan ajratilganlik ma'nolarini ham ifodalaydi. Bunday paytda egalik qo’shimchasini olgan so’z bog’lanib kеlgan so’z tarkibidagi qarathich kеlishigi qo’shimchasi tushiriladi (22; 39): Toshkеnt shahri, Navoiy ko’chasi va h.

K va q undoshi bilan tugagan otlarga egalik qo’shimchasi qo’shilganda, o’zak-nеgiz oxiridagi jarangsiz k undoshi jarangli g tovushiga, jarangsiz q undoshi jarangli g’ undoshiga aylanadi va koptogi, tuprog’i kabi yoziladi.

Og’iz, burun, zahar kabi otlarga egalik qo’shimchasi qo’shilganda, ikkinchi bo’g’indagi qisqaroq aytiladigan u, i, a unlilari tushib qoladi: og’zi, burni, zahri. Obro’, parvo so’zlariga egalik qo’shimchasi qo’shilganda esa y tovushi orttiriladi: parvoyi, obro’yim.

Singl-i-si, shun-i-si, bun-i-si so’zlarida egalik qo’shim­chalari ikki marta qo’shilgan. Egalik qo’shimchasining 2-shaxs ko’plik shaklida

3 ta morfologik variant mavjud: shaharingiz – shaharinglar – shaharlaring.




Download 1,65 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   57   58   59   60   61   62   63   64   ...   208




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish