Hamitova Madinabonuning "umumiy fizika"

Qo‘shish usuli. Tekshirilayotgan eritmadan alikvod qism olib, undan rangli eritma tayyorlanadi va uning optik zichligi o’lchanadi. Tekshirilayotgan eritm adan yana alikvod qism olinadi va unga konsentratsiyasi ma’lum bo’lgan standart eritmadan solinadi. Hosil bo’lgan rangli eritmaning optik zichligi o’lchanadi. Aniqlaniladigan moddaning noma’lum konsentratsiyasi quyidagi formuladan hisoblaniladi:

4. Differensiallash usuli. Usulning mohiyati shundan iboratki, unda aniqlanadigan va standart rangli eritmalarning optik zichligi toza erituvchiga nisbatan emas, balki aniqlanadigan eritmaga nisbatan o’lchanadi. Bu usul katta konsentratsiyali moddalarni yuqori aniqlikda tahlil qilishda qo’llaniladi.
Eritma rangining tezligini yoki yorug’lik yutilishini miqdoriy baholash uchun har xil asboblar qo’llaniladi:
1. Fotoelektrik kalorimetrlar — Ф ЭК-Н -52, 54, 57, Ф ЭК-56 M, Ф ЭК-60. Bu asboblar optik asboblar boiib, fotoelement yordamida polixromatik nurning yutilish darajasini o’lchashga asoslangan. Bu asboblar ikkita fotoelementli, ikki nurli bir xil prinsipial sxemalidir. Asboblar ikki nur oqimi tezligini o‘zgaruvchan diafragmalar yordamida taqqoslashga asoslangan.
2. Spektrofotometrlar — СФ-4А, СФД-2, СФ -5, 8, 9, 10, 16, 26. Bu fotometrlar monoxromatik nur yutilishni o’lchash uchun ishlatiladi. Nur manbayi sifatida 320—1100 nm to’lqin uzunlikda cho‘g’lanuvchi lampa, 315—630 nm to’lqin uzunlikda simob kvarsli va 220—320 nm to’lqin uzunlikda vodorodli lampa ishlatiladi.

Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati

1. 
   Neft va gaz mahsulotlarining fizik-kimyoviy tahlili”. S.F.Fozilov, B.A.Mavlonov, B.N.Hamidov, S.A.G’aybullayev, Q.K.Jumayev.Toshkent 2010
   
2. 
   “Neft va gaz kimyosi” o’quv qo’llanma.M.A.Eshmuxammedov, U.K.Urinov, L.B.Abdullayev, G.A.Tadjiyeva. Toshkent 2021