Hamdamov Ulug‘bek Abduvahobovich jahon adabiyoti

XVIII asr Fransuz maorifatchilik adabiyoti.

XVIII asrda Fransiyada maorifatchilik xarakati keng quloch yozdi. Fransiya jahonga maorifatchilik adabiyotining tipik namunalarini berdi.

Butun asr davomida Angliya va Fransiya o‘rtasida dengiz va quriqlikda birinchilik uchun kurash bordi.

Asr boshida Fransiya Amerikadagi bir qancha koloniyalardan ajraldi. yetti yillik urush (1756-1763) dan so‘ng Kanada, Xindistondagi Koloniyalar Angliya ixtiyoriga o‘tdi.

Fransiyada absolyutizm (mutloq hokimiyat)ning va umuman feodalizmga qarshi kurash, yemirilish davri Lyudovik XIV hokimligining so‘nggi davrlaridan boshlanadi va uning vorislari paytidla yanada zo‘rayadi. (Flipp Orlevskiy, Lyudovik XV, Lyudovik XVI – inqilob(1789-1794).

Materialist Golpbah: «Taqdir taqozosi bilan taxtga maorifatli, adolatli, dono monarxlar o‘tirishi mumkin va xalq o‘tkazayotgan azob-uqubatlarni tushunib, ularni aqlli ko‘rsatmalari bilan bartaraf etishadi».

Maorifatchilar ana shunday orzularga juda ham ishonishar edi.

Teatr maorifatchilar minbariga aylandi. Volpter 60 yil davomida teatr uchun asarlar yozdi. Uning trageliya va komediyalari yevropaning deyarli barcha teatrlari sahnasida (XVIII asrda) ko‘rsatildi. Maorifatchilar teatr sohasida islohat qildilar: Ijtimoiy hayotning real konfliktlari va qahramonlari tasvirlandi. ( uchinchi qatlam odamlari).

Ular badiiy publistik prozaning yangi janri – falsafiy roman va qissani yaratdilar. (Monteskpe – «Fors xatlari», Russo – «Emil», «Yangi Eloiza», Didro «Romanning jiyani». Volpter «Kandir»)