Halqaro munosabatlarning metod ologik aspektlari

Tadqiqot dasturlarining ko‘rinishlari
 
Tadqiqot loyihalari uchun dasturlarni ishlab chiqish jarayoni har 
bir  tadqiqotchi  uchun  individualdir.  Biroq  tadqiqot  dasturining  bir 
qancha  umumiy  tiplari  mavjud  bo‘lib,  ularning  har  biri  ma’lum 
muammo bo‘yicha ishlash uchun qulaydir. 
Tadqiqotning  eksperimental  dasturi.
  Yaxshi  dasturning  maqsadi 
- bir o‘zgaruvchanning boshqasiga ta’siri natijalarini maksimal dara-
jadagi  ishonchlilik  bilan  aniqlash  imkoniyatidan  iborat.  Tadqiqot 
dasturi o‘zgaruvchanlar o‘zaro harakat qiladigan sharoitlarni ma’lum 
darajada  nazorat  qilish  imkonini  berish  orqali  bu  ishni  amalga 
oshirishga  yordam  beradi.  Shunday  nazorat  dastur  uchun  asosiy 
tushunchadir. 
Nazorat
  tajribada  kuzatilayotgan  o‘zgaruvchanlikka 
ta’sir qiluvchi omillarni chegaralash; ma’lumotlar tahlilida ikki yoki 
undan  ortiq  o‘zgaruvchanlar  o‘rtasidagi  qaramliklarni  o‘rganishda 
ba’zi o‘zgaruvchan ahamiyatini doimiy darajada tutib turishdan ibo-
rat.  Tadqiqot  dasturlarini,  ularning  nazorat  darajasiga  qarab  tas-
niflash mumkin. Politologni qiziqtiruvchi asosiy tafovut bu – eksper-
imental va kvazieksperimental dasturlar o‘rtasidagi tafovut. 
Eksperiment
  –  ilmiy  isbotning  klassik  usuli.