Халцаро бобур фонди

Ж аврда нодир,
Зулм да м оҳир,
Иш вада ц одир,
Ғамзада устод.
Ш у бирги на бай тн и н г по эти к фази- 
л ат л ар и н и бир д аф тар қи л и б ш а р ҳ л аса 
ар зи йд и. И к к и т а г и н а м исрада я р а т и л г а н
м а ъ ш у қ а т и м с о л и ф е ъ л - а т в о р и н и н г
к у п қ и р р а л и л и г и г а э ъ т и б о р б е р а й л и к . 
Я н г и ч а п о э т и к ш а к л м ў ъ ж и з а с о д и р
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

БОБУРНОМЛ
7
э т и б , а н ъ а н а в и й ф и к р л а р г а я н г и д а н
ж о н
ато этган, эалвор берган, оҳорли 
қ и л г а н . У л к а н п о л о т н о м и н и а т ю р а г а
нисбатан юэ баравар т аъ си р ч ан эканли- 
ги с а н ъ а т ш у н о с л и к д я м а ъ л у м . А м м о
Бобур ш у т а ъ с и р ч а н л и к н и т ескар и ама- 
л и ётд а ю зага ч и қ а р г а н .
У л к ан полотно — достонлардаги тас- 
ви р н и ж а ж ж и байт — м и н и атю р а ҳола- 
т и га кел т и р и б м ў ъ ж и з а я р ат ган .
Ш у б и р г и н а б а й т д а ш о и р и ш в а д а
қ у д р ат л и , ғ ам за қ и л и ш ( к ў э сузи ш )да ус- 
тоа д а р а ж а с и д а ги , ж а б р н и н г к ў з кўриб- 
қ у л о қ э ш и т м а г а н х и л л а р и н и о ш и қ бо- 
итига сола олад иган, зу л м н и м о ҳ и р л и к
билян ў т к а з а о л ад и гя н маҳбуба сиймо- 
си ни я р а т а олган.
Б о б у р ж о з и б а л и м у м т о з г а з а л л а р
и ж о д к о р и г и н а эм ас, у рубоий ж а н р и д а
ҳам уз ш а х с и й услубини н а м о й и ш эта 
олган у л к а н сан ъ а тк о р д и р . Узбек мум- 
тоа адаб и ёти н и н г 
рубоий ж а н р и риво- 
ж и д а Б обурн ин г ўрни алоҳид ад и р.
Ф ал саф и й ва тасавву ф ий рубоийчи- 
л и к д а У м ар Х айём форс адабиётида пеш- 
во б ў л ган и д ек , Бобур узбек адабиёти ру- 
б о и й ч и л и ги д а и к к и ж и ҳ а т д а н : рубоий- 
л ар и н и н г к ў п л и ги ва рубоийга т а р ж и м а и
ҳолга доир д ет ал л ар н и си н гд и рга н и би- 
л ан б о ш қ а мум тоз ш о и р л а р и м и з д а н ус- 
тун туради.
Бобур бу к и ч и к л и р и к ж а н р намуна- 
л ар и д а ўз исми, 
гоҳ вафодор хо тин ла 
ри — М оҳимбегим ва Гулрухбегим, гоҳ 
ўгли Комрон, гоҳ хушовоз ҳоф изи Руҳ- 
д ям н инг исми ш ар и ф л ар и н и муҳрлаган. 
Ш у н и си эъ т и б о р л и к и , Бобур рубоийла- 
рининг мавзулари ғоят хилма-хил. Фал 
сафий, ижтим оий-сиёсий, ахлоқий-таъли- 
м ий, диний-тасаввуфий, севги-муҳаббат, 
дўстл ик-то ту вли к, ҳ аётга муҳаббат, ёру 
диёр, нифоқ ва н о и тти ф о қл и к, жўмард- 
л и к ва т ан т и л и к , ҳаётдян тўйиб к етиш
ва д ал л и -д ево н ал и к си н гар и т а л қ и н л а р
м яъ н ави й теран ли гию таб ии йл иги билан 
ўқунчини м у то лаага м ойи л этади.
Т аъбир ж о и з бўлса, ай ти ш мумкин- 
к и , ,,В а қ о е ъ “ („ Б о б у р н о м а “ ) Бобур сар- 
гу з а ш т л а р и н и н г воқеий т а р и х и й лавҳа- 
л ар и д ан иборат бўлса, уни нг рубоийла- 
ри а н а ш у қ о м у с и й а с а р г а ў з и г а хос 
иловади р. Зотан, „Б о б у р н о м а“ воқеалар
баёни бўлса, рубоийлар ў ш а воқеалар иш- 
т и р о к ч и с и
Б о б у р н и н г ҳ и с - т у й г у л а р и
галаёни иф одасидир.
Т а р ж и м а и ҳ о л н и н г рубоий ёки ғазал- 
га д ах л и бадии й м ат н га ҳ у ж ж а т л и л и к
б ахш этади; ҳ у ж ж а т л и л и к эса умумий- 
л и к д а н к ў р а т а ъ с и р ч а н л и к д а устун л и к
қ и л а д и . Ч у н к и китобхон ум ум ан л и р и к
қ а ҳ р а м о н д а н к ў р а , Б о б у р н и н г ў з и н и
ю р а к к а я қ и н р о қ олади.
Ш у ни си д и қ қ а т г а сазоворки, м у ай ян
рубоийда, ю з а к и қ я р а г а н д а , т а р ж и м а и
ҳолга доир ҳеч қ ан д а й белги куринм ай- 
ди. А г а р биз у н г а а д а б и ё т ш у н о с н и н г
ў т к и р к ў з и билан боқиб, т а д қ и қ эта бош- 
л а с а к , у рубоийнинг ки м га аталган и яа 
ун и н г исботини ҳам м анзу р эт и ш и м и з
м у м к и н . Ч унончи, Бобурнинг: