Халцаро бобур фонди

БОБУРНОМА
151
тоғ о р ал и ғ и д ан ч и қ и б , к ў п р и к бош ида 
т у ш д и к . От суғориб, отни тиндириб, пе- 
ш и н нам ози чоғи к ў п р и к бош идан отлан- 
д и к . Т у тқ о ву л гач а қор йўқ эди. Тутқо- 
вулдан ўтиб б орган им из сари қор катта- 
роқ бўлди. З и м м а Я х ш и б ил ан М анор 
орасида ш у н д ай совуқ э д и ки , умр бўйи 
м у н ч а с о в у қ н и к ў р м а г а н э д и к . А ҳ м ад
я с о в у л б и л ан Қ о р а А ҳ м а д ю р т ч и я н а
К обулдаги б екл ар га юборилди. Ў ш а ваъ- 
да м уддати ўтиб, тоғ этагида тўхтаб, со- 
в у қ д а н б е т о қ а т б ў л и б , ў т л а р ё н д и р и б
исиндик.
Ўт ёндирар в ақ т и бўлмаса-да, совуқ 
зарбидан бетоқат бўлиб, ўт ёндирилди. 
Тонгга 
я қ и н , Манор тоғи этагидан от- 
ланд и к. Манор билан Кобулнинг ораси- 
да қор отнинг тиззаси гач а келарди. Қат- 
қ а л о қ б ў л га н д и , й у л д а н ч ет га ч и қ қ а н
к и ш и қий нал и б юрар эди. Б у оралиқдан 
ти зи л и ш и б кел д и к. Ш у боис ф арз вақти- 
да К обулга зўрға етд и к . Б иб им о ҳ р ў йга 
етиш им и зд ан бурунроқ аркдан к ат т а ўт 
чиқди. М аълум бўлдики, хабар топишип- 
ти. Саййид Қ осимнинг кў пр и гига ета со- 
либ, Ш ирим тағойи била ҳ у ж у м ч и қисм 
к и ш и с и н и Мулло Бобонинг к ўпри ги то- 
монга юбордик. Сўл қанот ва м ар к аз Бобо 
Л ўл и йўлига ту ш д и к . У м а ҳ ал л ар Хали- 
фа богининг ўрнида бир к и ч и к р о қ боғча 
бўларди. Улуғбек мирзо (Кобулий) сол- 
ган эди. Л а н гар йўсинли к. Дарахт-ёғочи 
қ о л м аган бўлса-да, иҳ о тал ан ган эди. У 
ерга М ирзохон э га л и к қ и л ар д и .
М у ҳ а м м а д Ҳ у с а й н м и р з о У л у ғ б е к
м ирзо солган Боғи Б и ҳ и ш т д а эди. Мен 
М улло Бобо боғин ин г кў ч а тар аф и даги
қаб ристон га етиб эд и м к и , ш ош и либ , ил- 
г а р и л а б к е т г а н л а р н и у р и б , қ а й т а р и б
бизга томон ҳ ай д а д и л ар . И лгар и бориб 
М и р зо х о н ў т и р г а н ҳ о в л и г а к и р г а н л а р
тўрт к и ш и эди. Б ир и Саййид Қосим эш ик 
оға, и к к и н ч и с и Қанбар А л и Қосимбек, 
у ч и н ч и с и Ш е р қ у л и қ о р о в у л м ў г у л ,
т ў р т и н ч и с и Ш е р қ у л и н и н г ж а м о а т и д а н
Султон А ҳм ад муғул эди.
Б у тўрт к и ш и борибоқ, тортинм ас- 
дан М ирзохон ў тир ган ҳовлига к иради- 
л ар , тўс-тўполон б о ш ланади. М ирзохон 
бир отга миниб қочиб ч и қ а д и . А булҳа- 
с а н Қ ў р б е г и н и н г и н и с и М у ҳ а м м а д
Ҳ усайн ҳам М ирзохонга н а в к ар бўлган 
эди. Б у тўрт к и ш и д а н Ш е р қ у л и н и чо-
пиб й и қ и т и ш а д и . Б о ш и н и кеси ш пайти- 
да қу ту л иб кетади. Бу тўрт к и ш и қ ил и ч
еб, ўқ еб, я р ад о р бўлиб, ў ш а ерда бизга 
қ ў ш и л д и л а р . Кўчада о т л и к эл ти қ и л и б , 
тўхтаб қолди, на ил гар и юра олардилар, 
на к ей и н г а қ ай та оладилар. Мен яқ и н и м - 
даги й и г и т л а р г а : — Отдан т у ш и н г л а р , 
таш ланин глар! дедим. Дўст Носир, Х ож а 
М уҳам м ад А ли китобдор, Бобо Ш ерзод, 
Шоҳ М уҳам м ад ва яна бир неча йигит 
отдан туш иб, бориб, ў қ отдилар. Ёв қоча- 
верди. Қ ўр ғо н дагил ар га кўп кўз тутдик. 
У р у ш п а й т и е т и б к е л и ш м а д и . Ё в н и
қ о ч и р г а н д а н с ў н г б и р и н - к е т и н ч опиб 
к ел а бош лади лар. Ҳ ал и М ирзохон ўтир- 
ган ч о р б о қ қ а к и р и б у л г у р м а г а н ҳ ам
э д и м ки , қ ўрғон даги элдан А ҳм ад Юсуф, 
Саййид Юсуф келди. Мен билан ҳам роҳ 
бўлиш ди. М ирзохон ўтирган боққа кир- 
д и к . К ўрдим . М ирзохон — й ў қ . Қочиб 
к е т и п т и . Т е з д а н о қ қ а й т д и м . А ҳ м а д
Юсуф менинг ортимда эди. Чорбогнинг 
эш и ги д ан Дўст С ари пулий пиёда қи л и ч
яланғо ч л аб к ир и б келди. У Кобулда мар- 
д о нал и ги т у ф а й л и ҳурмат-эътибор топ- 
ган, ўш а ерда Кобулда соқчи даста бош- 
л и ғи мансабига қ ў й и л г а н эди, У менга 
т и к қ араб бостириб кел ар д и . Мен совут 
к и й га н эдим. К ам арбанд боғлам агандим . 
Д убулға ҳам к и й м а га н эдим. Б и р неча 
м ар та „Ҳ ай Дўст, ҳай Дўст!“ деб қич- 
қ и рд и м , А ҳм ад Юсуф ҳам қ и ч қ и р д и . Со- 
вуқ ва қорда юравериб ўзгар ганим д ан - 
ми, ё мени т ан и м ад и , ё уруш ғазабидан, 
то р ти н м ай я л а н г б и л аги м га қи л и ч сол- 
ди. Тангри и н о ят и эди. Қ и л учича таъ- 
сир қ и л м ад и .