Халқаро туризм

Rus dengizchilari va sayohatchilarining geografik kashfiyotlari. Dunyodagi unchalik nomi chiqmagan va ma’lum bo‘lmagan joylar: o‘lkalar, mamlakatlar, kontinentlarni o‘rganishda va kashf etishda rus dengizchilari va sayohatchilarining roli anchagina katta. 1639 yili rus sayyohlari Tinch okeani qirg‘oqlariga borib etishdi. Ular birinchilardan bo‘lib Sibirni kesib o‘tib Oxota dengiziga chiqqan kishi Ivan Moskvin bo‘ladi. 1643-1646 yillarda Poyarkov V.D. Yakutskdan Tinch okean qirg‘oqlariga borib yetdi. 1648 yilda Semyon Dejnev Kolima daryosi quyilishi (deltasi) dan dengiz orqali Osiyo va Amerika bo‘g‘ozi orqali o‘tib, Anadir daryosi qo‘yi oqimigacha suzib boradi. 1697 y. V.T. Atlasov Kamchatka yarim orolini kashf qiladi. 1711 y. rus dengizchilari Kuril orollarini ochadi.

1732 y. Ivan Feodorov ekspeditsiyasi Alyaska qirg‘oqlariga yondoshib borib Prins Uelsk burunigacha suzib boradi. V.Bering (1725-1743 yillar) sayohati davomida Aleut orollari, Bering oroli, Amerikaning Shimoliy – g‘arbiy sohillarini kashf etadi. Osiyo va Amerika o‘rtasidagi bo‘g‘ozda yo‘l ochiladi. Oxota dengizi, Kamchatka qirg‘oqlari, Kuril orollari va Yaponiyaning shimoliy qismlari o‘rganilib kartaga tushiriladi. XVIII asrda ajoyib rus sayohatchilari V. Prochishev, D.L. Evsin, D.Y. Laptev va X.P. Laptev, S.I.Chelyuskin, S.P.Krashennikov, G.I. SHelixov «Rossiyalik Kolumb» nomi bilan mashhur bo‘lgan.

XIX asr boshlariga kelganda odamlar yashaydigan kontinent (quruqlik)larni kashf etish asosan tamomlanadi. Dunyodagi eng yirik daryolar oqimi butunlay o‘rganilib chiqildi va kartaga tushirildi. Odamlar yashaydigan joylarning asosiy relfi aniqlandi. Shimoliy va Janubiy qutblar territoriyasi o‘zlashtirildi. Osiyo quruqligining kam o‘rganilgan o‘lkalari batafsil tekshirib chiqildi. Dengiz va dunyo okeanlari qismlarida okeanagrafik ilmiy-tadqiqot ishlari olib borildi. XIX asr boshlarida rus sayyohlari birinchilardan bo‘lib dunyo bo‘ylab sayohat qilish imkoniyatiga ega bo‘ldilar. Jumladan, kapitanlar N.F.Kruzenshtern va Y.F.Lisyanskiylar (1803-1804 yillar) Tinch okeanidagi yangi orollarni kashf etishi, dengizchilardan M.P.Lazarov, F.F.Bellinsgauzenlarning Avstraliya Polineziyaga sayohati, 1821 yilda Antarktidani kashf etishi juda katta voqea bo‘ldi. Sayohatchi Mikluxo – Maklayning Yangi Gvineya (XIX asr 70 yillari)ni batafsil o‘rganishi va rus kashfiyotchilarining Markaziy Osiyoni (Tyan-Shan, Pomir, Oloy tog‘lari va Mongoliyani) o‘rganishi katta ahamiyat kasb etdi. Bu sohada P.P.Semenov – Tyan – Shanskiy va N.M. Prjevalskiylarning xizmatlari juda kattadir.