Халқаро туризм

5.4. Туристик масҳулот тушунчаси
 
Бозорда ҳар қандай фирманинг муваффақияти биринчи навбатда у ишлаб 
чиқараётган маҳсулотни ўзига жалб қила олишига боғлиқ. У маҳсулот нархи, 
бозорда ўтиши ва тарқалиши сингари бир қатор элементлар билан боғлиқ ҳолда 
маркетинг комплексининг ўзагини ташкил қилади. Маҳсулот иқтисодий 
категория сифатида кенг мазмунга эга. Шунинг учун бўлса керак, ҳозиргача 
унинг умумий қабул қилинган белгиси йўқ. АҚШ Шимолий – Ғарб 
университети маркетинг профессори, Америка маркетинг ассоциацияси фаол 
аъзоси Ф.Котлер унга қуйидагича таъриф беради: «Маҳсулот – хоҳишни ёки 
заруратни қондиради ва бозорда сотиб олиш, фойдаланиш ёки истеъмол қилиш 
мақсадида диққатни ўзига жалб этади. Жисмоний объектлар, хизматлар, ғоялар 
ва бошқалар маҳсулотлар ҳисобланади. 
Туризмда маҳсулот икки кўринишда намоён бўлади. 
Биринчидан,
комплекс хизмат кўрсатиш сифатида, яъни туристларга битта пакетда 
сотиладиган хизматлар тўплами, туристик маҳсулотнинг бунда қабул 
қилиниши биринчи навбатда истеъмолчиларга хосдир. Бу ишлаб чиқурувчи 
фикридан фарқ қилади. Агар етказиб берувчи шахслардан нима чиқараётганини 
сўрасангиз ташувчи транспорт хизматини, отеллар – жойлаштириш хизматини, 
тематик парклар – сайр томоша хизматларини ва бошқаларни айтишади. Улар 
томонидан тақдим этилаётган хизматларнинг аниқ тури маҳсулот ҳисобланади. 
Бундай ҳолда хизматлар пакетининг таркибий қисми туристик маҳсулотлар 
ҳисобланади. 
Туристик маҳсулотларни истеъмолчилар ва ишлаб чиқарувчилар турлича 
қабул қилишлари туризм соҳасида иқтисодий тадқиқотларни ўта 
мураккаблаштиради. Муаммо шундан иборатки, бозорга олиб чиқилаётган 
маҳсулотлар ҳамиша ҳам истеъмолчилар талабига мос келавермайди. 
Туристлар туристик маҳсулотлар ишлаб чиқарувчиларга қараганда кенгроқ 
эканлигини тушинишади. Бундан ташқари, кишилар сафарларни сотиб олишар 
экан, оддий хизматлар тўпламини эмас, балки амалда мутлақо бошқа 
нарсаларни қидиришади. Бировлар таътилга чиқиб, хордиқ чақриш, офтобда 
тобланиш, соғлиқни тиклаш учун курортга путёвка олишади, бошқалар иш 
доирасида музокаралар олиб бориш, шартномалар тузиш учун сафарга 
жунайдилар. Бундай олганда туристлар олди-сотди савдоси сифатида классик 
маънодаги маҳсулотларга эмас, янги таасуротлар, саргузаштлар ва бизнесни 
кенгайтириш имкониятлари ва бошқаларга эҳтиёж сезишади. 
Таниқли инглиз туризмшуноси В.Мидльтон фикрига кўра,