“Халқаро молия ва ҳисоб” илмий журнали. №1, февраль, 021 йил. Issn: 2181-1016 M. S. Aliqulov

“Халқаро молия ва ҳисоб” илмий журнали. №1, февраль, 2021 йил. ISSN: 2181-1016 
5 
agressiv portfelni yaratish uchun asos bo‘lib xizmat qiladi. Qimmatli qog‘ozlar bozorida 
yuzaga kelishi mumkin bo‘lgan yo‘qotishlarni oldini olish uchun sug‘urta 
kompaniyalari o‘sish va daromadlarning birlashtirilgan investitsiya portfelini 
shakllantirishlari zarur hisoblanadi. 
Shuningdek, sug‘urta tashkilotlarini invetitsiya portfelini tuzishda biz
tizimlashtirilgan invetitsiya portfelining asosiy maqsadlari va turlarini aniqlab oldik (1-
jadval). 
1-jadval 
Sug‘urta tashkilotlarini invetitsiya portfelining maqsadi va turlari
1
 
Investitsiya portfelining maqsadi 
Qimmatli qog‘ozning turlari 
Portfel turlari 
Daromadlilikni saqlash va oshirish, 
aktivlarni saqlash va inflatsiya 
riskini pasaytirish 
davlat qimmatli qog‘ozlari, yirik 
barqaror emitentlarning aksiyalari 
va obligatsiyalari 
juda ishonchli, ammo 
kam daromadli 
Kompaniyaning 
kapitallashuvini 
oshirish 
davlat qimmatli qog‘ozlarining 
kichik 
ulushi, 
kompaniyaning 
qimmatli 
qog‘ozlarining 
katta 
ulushi 
diversifikatsiya qilingan 
Joriy 
davrda 
investitsiya 
daromadlarini 
shakllantirishning 
yuqori darajasini ta'minlash 
katta 
va 
o‘rta 
qimmatli 
qog‘ozlarning 
yuqori 
likvidli 
ulushi (ishonchli emitentlarniki) 
riskli lekin yuqori 
daromadli 
Qimmatli 
qog‘ozlar 
bozoridan 
sotib olish yo‘li bilan aksiyalar 
likvidligini yaxshilash 
kompaniyaning 
o‘zining 
aksiyalari 
qayta sotib olinuvchi 
portfel 
Korporativ 
tuzilmaga 
kiruvchi 
korxonalarni nazorat qilish 
korporativ 
kompleks 
korxonalarining oddiy aksiyalari 
nazorat portfeli 
Portfelning 
zarur 
likvidligini 
ta'minlash 
yirik emitentlarning yuqori likvid 
qimmatlar qog‘ozlari (moliyaviy 
aktivlari 
likvid 
Yuqoridagi 1-jadvaldan sug‘urta tashkilotlarida investitsiya portfelini maqsadiga 
qarab qimmatli qog‘ozlarning turlari va portfel turlari tanlanadi.
Sug‘urta tashkilotlari investitsiya portfelini tuzishda o‘ziga xos xususiyatlarga 
asoslanib shakllantirishlari kerak, bunda investitsiya davrining muhim sug‘urta 
sharoitlarida belgilangan majburiyatlar davomiyligiga mos kelishi zarur. Ya’ni
ma'lum 
darajada kapital taqsimlash bo‘yicha moliyaviy-kredit siyosatining belgilangan 
tamoyillariga, shu jumladan, investitsiya xavfsizligi, rentabellik va investitsiyalarning 
o‘sishi, likvidlik darajasiga etibor berishlari kerak, sababi tadqiqotlarimiz natijasida 
ta’kidlashimiz mumkinki, mamlakatimizda sug‘urta tashkilotlarida hali yetarli tajriba 
mavjud emas, sababi investitsiya portfelini shakllantirishda yuzaga keladigan 
muammolarni hal qilishda universal yondashuv mavjud emasdir. 
Sug‘urta tashkilotlarining investitsiya portfelini shakllantirish bo‘yicha hozirgi 
kungacha mavjud bo‘lgan modellarni umumlashtirib, har bir model bo‘yicha afzalliklari 
va kamchiliklarini tahlil qildik (2-jadval). 
1
Muallif tomonidan shakllantirildi.

---