Халқ бой бўлса, давлат ҳам бой ва қудратли бўлади” Ш. М. Мирзиёев 1-мавзу

Мутлоқ ва қиёсий устунлик
Одатда ўйинчидан қаерда фойдаланишга қарор қилиш жуда ҳам осон саналади, кўплаб ўйинчилар тўп узатувларни яхшигина бажарганларидек тўп узатувчилар ёмон ҳужумчи бўлишади. Бабе Рутҳ булардан мустасно эди. у жамоадаги энг яхши тўп узатувчи ва ҳужумчи эди. Ҳар нарсада энг яхшиси бўлиш дегани Бабе Рутҳда тўп узатиш ва ҳужумда мутлоқ устунлик бор эди. Инсон ёки мамлакатда мутлоқ устунлик қачонки улар бошқа инсонлар ва мамлакатларга қараганда кўпроқ ҳаракатларни амалга оширганларида содир бўлади. Масалан, агар АҚШ Японияга қараганда рак дорилари учун камроқ ресурслардан фойдаланаётган бўлса, у ҳолда унда рак дориларини тайёрлаш бўйича мутлоқ устунлик мавжуд бўлади. Чунки Бабе Рутҳ Ред Сох жамоасидаги бошқа ўйинчиларга қараганда энг яхши узатувчи ва ҳужумчи эди, унда бутун жамоадошларига қараганда узатиш ва ҳужум қилиш бўйича мутлоқ устунлиги мавжуд эди.
Ред Сох Бабе Рутҳдан ҳужумчи сифатида фойдаланишга қарор қилди, гарчи унда узатувчи ва ҳужумчилик қобилияти бўлсада, унинг мутлоқ устунлиги узатувчиликдан кўра ҳужумчиликда кўпроқ эди. Бунинг маъноси Бабе Рутҳда ҳужумчи сифатида қиёсий устунлиги мавжуд. Инсон ёки мамлакатнинг қиёсий устунлиги бўлиб, фаолиятнинг фурсат қиймат бошқа инсон ва мамлакатга қараганда камайса юзага келади. Бабе Рутҳ жуда яхши ҳужумчи бўлганлиги учун ундан фойдаланишнинг қулай фурсати узатувчи (жамоанинг кўплаб ғалабаларига сабабчи) жуда баланд, ҳамда жамоанинг бошқа ўйинчиларига қараганда анча юқори саналади. Гарчи Бабе Рутҳда узатувчи сифатида мутлоқ услунлик мавжуд бўлсада, унинг узатувчи сифатида қиёсий устунлиги йўқ эди.
Бабе Рутҳнинг узатувчи сифатида қилган барча ҳаракатларини кўпиб чиқиб фурсат қийматини Бабе Рутҳнинг 1918 йилдаги ҳар бир позициядаги ҳолатига таққослаймиз. Рутҳнинг футсат қийматини захирадан фойдаланганимизда қўшимча ҳаракатлар Ред Сох ўйинчилар томонидан амалга оширилди бироқ натижа мағлубият бўлди. Рутҳнинг фурсат қийматни узатувчи сифатида камайтириш Ред Сохнинг кам ачко тўплаганини кўрсатади ва натижа яна йўқотишлар бўлади. Рутҳнинг узатувчиликдан захирага олинганлиги Тиллй Wалкер томонидан намойиш қилинган бўлиши мумкин, ҳамда Ред Сохнинг 1917 йилги захира ўйинчилари ва Дутч Леонард учун жой ажратилиб у 1918 йилда узатувчиликни бошлаб энг юқори югуришга эришган ўйинчи саналади. Рутҳнинг тўлиқ узатувчи сифатидаги охирги 1917 йили жуда ҳам ҳайратланарли йиллардан бири эди; унинг натижалари 24 ғалаба, 13 та мағлубият ва 2 та дурангни ташкил қилади. Биринчи йили Рутҳ захирадан ўйнар эди бироқ барибир унинг ўйинлари ҳайратланарли эди. Рутҳ лиганинг ўртача юксалишига жуда ҳам катта ҳисса қўшган, ва унинг 11 та уйини фақатгина лигани бошқармайди балки унинг Ред Сохдаги 1917 йилда 6 та зарба билан мавсумни бошлаган ўйинчи саналади.
Жадвал Рутҳнинг 1917 йилда ЎЙМ 2.01 ва 2.72 югурган Лонардо билан ўрнини алмаштириб кўрсатмоқда, буни маъноси Ред Сох ҳар бир риннинг учун 0.71 бой берган. Бу Рутҳнинг 1918 йилги фаолияти билан бир хил саналади. 14 ўйинда Леонардо узатувчилик қилди ва Ред Сохнинг 1918 йилги мавсум бўйлаб узатувчи сифатида фойдаланиши 10 тага тушиб кетди. Ушбу формула (югуриш баҳоланиши-қадамлар -уйда югуриш) Wалкернин г1917 йилда кўрсатган югуришларига қадаганда 29 марта кўпроқдир. Шунга кўра, Ред Сох 19 югуришда ҳаммадан аввал етиб келган.
Шу мақсадда, бирор киши нима учун ред Сох Бабе Рутҳдан ҳар тўрт беш кунда узатувчи ва ҳар оралиқ кунда ҳужумчи сифатида фойдаланмади деб сўраши мумкин. Басеболда, узатиш ва ҳужум қилиш қобилиятлари жуда ҳам фарқ қилиб иккаласи ҳам бир вақтнинг ўзида юксалмайди. Ҳеч бир ўйинчи ҳар куни ўйнашга ва ҳар тўрт ва бешинчи куни узатувчи сифатида ўйнай олмайди. Ҳужумчи ва узатувчи қобилиятларига эришиш жуда катта тажрибани талаб қилади. Ушбу топшириқ иккала қобилиятнинг юксалишига вақт ва қувватнинг етмаслигини кўрсатмоқда.
Янада умумийроғи, қиёсий устунлик назариясининг муҳим хулосаларидан бири алоҳида қобилиятларни ривожлантириш ва доимий фаолиятда бўлиш бўлиб, ушбу қобилиятлардан фойдаланиш кишиларни энг яхшиларидан бирига айлантиради. Профессор тадқиқотчилар ва ишлаётган ота оналар спорт машғулотларида кунлик ғамхўрлик кўрсатувчилар ҳисобланишади чунки улар бизнинг шуғлулланишимиз учун ўзларини қилиши керак бўлган энг юқори даражадаги ҳаракатларини бажаришмоқда.
1.1 Жадвал Бабе Рутҳни ўзгартиришлардаги ғалаба ва йўқотишлар
Ўйинчи Югурган масофаси югуриш кўрсаткичи
Бабе Рутҳ 2.01 ҳар бир ўйинда 105 ҳар бир мавсумда
Дутч Леонард 2.72 ҳар бир ўйинда -
Тиллй Wалкер - 76 ҳар бир мавсумда
Жами ўзгариш +9.94 ҳар бир мавсумда +29 ҳар бир мавсумда
1918 йил мавсуми учун фойдаланиш манбалари Манба: Басебалл Алманаc =, ҳттп://басебалл-алманаc.cом да
У анча арзон (самарали) ҳисобланади бошқаларнинг хизматлари ва товарлари учун тўлов қилишади ва барчасини ўзлари учун қилишга ҳаракат қилишади.
Миллий даражада АҚШда рак дориларини ишлаб чиқариш бўйича қиёсий устунлик мавжуд, гарчи АҚШнинг иккала рак дориларини ишлаб чиқариш ва ТВ импортлари бўйича Япониядан устунлиги бўлсада унда мутлоқ устунлик мавжуд саналади. Рак дориларини қурбон қилиш фурсати қиймат ТВ лар сабабли Япония юборадиган рак дорилари ва ТВ алмашувларига қараганда анча юқорироқ. Бабе Рутҳга ўхшаб, биз ҳам ўзимиз шуғулланаётган соҳада энг яхшиси бўлишга ҳаракат қилишимиз керак.
Биографик эскизлар
Бабе Дидриксон Заҳариаз
Уйғанаётганимда нимани хохлашимни аниқ билар эдим. Менинг мақсадим қачон бўлмасин спортчи бўлиш эди.
-Бабе Дидриксон Загариаз
Қиёсий таҳлил назарияси бизга спортчилик спортчилар учун энг яхши касблардан бири эканлигини айтмоқда. Спортчиликка ўрта даражадан профессионализмга қараб чиққанимизда ушбу гепотикага дуч келамиз. (Иккита йўл) футбол ўйинчилари ноёб бўлиб ўзгарадилар ва спортчилар бирор спортда бошқаларга қараганда кўпроқ ўйнасада йўқолиб қоладилар. Бироқ дунё ҳеч кимга ўхшамаган ўзига хос характер эгаси бўлган спортчи Бабе Дидриксон Загариаз билан юзлашди. Заҳариаз спорт дунёсига келганидан буён ва кейин ҳеч бир спортчи ўз ғалабалари билан юлдуз даражасига қадар эришган. Унинг ғалабалари басебол, сўқмоқлардан юриш ва голф кабиларда бўлган.
Милдред элла Дидриксон 1911 йилда камбағалб Нервегиялик иммигрантларнинг Техасдаги Порт Артур қароргоҳида таваллуд топган. Етти фарзанднинг олтинчиси ва ёш қизча Милдредга Бабе деб лақаб қўйилди, бу вақтда ёш қизалоқ оиланинг кичик чақалоқчаси эди, кейинчалик у ўз номини басебол қаҳрамони Бабе Рутҳ билан солиштира бошлади. Унинг фамилияси мактабдаги талаффуз қоидаларининг натижасида Дидриксонга ўзгартирилди.
Бошқа ёшлардек Заҳариаз ҳам спортга ўзвақтида келар эди бироқ жинсий томонлама асосий спортларга аёлларнинг қатнашишларига бўлган тақиқ бор эди, шунга қарамай Заҳариазнинг шуғулланаётган синфида бундай унсурларга чеклашлар йўқ эди ва у спортчи сифатида ўсишда давом этди. У 1930 йили олий мактабга ўқишга келмагунча тартиблаштирилган бирор спорт турига қатнашмаган, бироқ шу вақтдан эътиборан у эмплоерс Cасуалтй Инсуранcе Cомпанияси учун басебол ўйнашни бошлади.
Машҳур спортчи учун ўз фаолиятини суғурта компаниясига ойига 75$ лик сектерарлик иши билан бошлаганлигини эслаш ғалати туюлар, бироқ ўша вақтларда кўплаб коллежлар спорт дастурларини аёлларга таклиф этмас эдилар ва Миллий Унверситет Спорт Ассоциацияси аёллар спортини менсимай қабул очишган эди. Иш берувчилар 45 кишилик Аёллар Миллий Баскетбол лигаси ҳалокатга учради, улар Ҳаваскор Спортчилар Иттифоқи ҳомийлиги остида ўйнар эдилар. ҲСИ кейинчалик атлетиканинг ҳукмронига айланди; мусобақаларда жамоалар озгина мактаблар ва компаниялар томонидан қўллаб қувватланди.
Емплоерс Cасуалтйнинг “Голден Cйcлонес” жамоаси ҳаваскорлар ичида энг яхшиларидан бири эди. 1929 йилда Барча Америкалик аёллар баскетбол жамоаси биринчи бор эълон қилинганда, уларнинг 8 та аъзоси эмплоерс Cасуалтйдан эди. Барча Америкаликлар деб номланган жамоада Заҳариаз бош юлдузлардан қолишмайдиган юлдуз спортчига айланиб улгурди.
Баскетбол кортида жуда ҳам яхши бўлганидек, Заҳариаз трек ва майдонда ҳам шундай омадли бўлиб чиқди. У трек ва майдон спорт турларида жуда катта натижаларни қайд этди. 1932 йил Миллий трек ва Майдон Мусобақалари 1932 йилдаги Лос Ангелес Олимпия ўйинларида синов сифатида акс эттирилди. Заҳариаз эмплоерс Cасуалтй жамоасининг ягона вакили эди. Бир тушдан кейин унинг жамоаси эмплоерс Cасуалтй чемпионатда ғалабага эришди, ўқдек учиб кетди, басебол тўпини ирғитди, 80 метрлик деворга томон югуриб кетди ва бемалол сакраб сакраб етиб борди буларнинг барчаси ғалабани нишонлаш эди. у шунгдек юқорига сакраш бўйича ҳам биринчи бўлди ва диск улоқтиришда 4 ўринни эгаллади, бу вақтда у ўз ишини тўлиқ тугата олмади. Жами бўлиб у уч соатлар ичида 6 олтин медал ва тўртта дунё рекордини қайт этишга эришди. Унинг Олимпиадада ўрнатган рекордлари найза улоқтириш ва 80 метерлик тўсиқдан диск улоқтириш ташлаб кетилди. У биринчи бор юқорига сакрашда ҳам юксак натижа қайд этди унинг ғайриодатий услуби (ғарбий рулон стил дейилиб кейинчалик ҳукроқ услубга айланди) баъзи ҳуқуқшунослар томонидан баҳслашувларга сабаб бўлиб унин ноқонуний деб топдилар. Ўзаро битимга кўра иккинчи жой бўлиб финишга келади ва унга замонавий Олимпия ўйинларининг ярим олтин ярим кумуш медаллари берилади.
1932 йилдаги Голливуд ўйнларининг ажойиб ўйинчиси ва шахси сифатида Занариаз тезда миллий машҳурликка эришди. Унинг рекламалари сезиларли даражада қимматлашди. Жамоат аёлларни спорт билан шуғулланишларига қаршилик бўлган бир вақтда одамлар нима қилишни билмас эдилар. Заҳариазнинг биринчи марта ААУ томонидан автомобил рекламаларида пайдо бўлишидан кейин унинг бироз кўринмай қолганига жамоат шоҳид бўлди (гарчи очиқчасига унга фирма томонидан автомобиллардан фойдаланиш учун рухсат берилган бўлсада). Бир йилдан кейин бир қанча ярмарка ва кўргазмалардан кейин у яна эмплоерс Cасуалтй жамоасига қайтиб келди.
Ўтган кейинги бир неча йилдан кейин Заҳариаз ўзининг шахсий ва спортдаги ҳаётини қайта қурди. Стунг билан унинг алоқада эканлиги матбуотта ёзилди ва унинг бир қанча суратлари чоп этилди, ҳамда ушбу суратларда унинг уй бекаси сифатида юргани акс этган эди унинг профессионал спортчи сифатидаги турмуши (Пейинчалик спорт промоутери) 1938 йилда Жорж Заҳариаз билан қурилди, энди у шунчаки уй бекаси эди. Голфга ўзини бағишлаган Заҳариаз ижтимоий томондан энг маъқул кўриладиган янги ўйинга кириб келди. 1935 йилда у Техас Давлат Аёллар Голф Чемпионатида ғолиб чиқди ва у тўлиқ мусобақаларга тайёр эди, Қўшма Шататлар Голф Ассоциацияси унинг ҳаваскор мусобақаларда иштирок этишини таъқиқлаб қўйди бунинг сабаби унинг автомобил рекламасида қатнашган эди. У кескин жавоб қайтарди профессионал голф унга муносиб мусобақа ёки муносиб мукофот тақдим этмаслигини тушуниб етди. У ўзининг ҳаваскор спортидаги омадига 1943 йилда яна бир бор эришди. Шундай қилиб у спортнинг кейингги босқичига кириш учун II-жаҳон урушини тугашини кутишга мажбур бўлди.
Заҳариаз 1945 йилда аёллар голф мусобақасига Техас Аёллар мавсуми ва Ғарбий мавсумларда ғалабага эришиб Ассосиатед Пресс томонидан “Йилнинг спортчи аёли”деб номланди (ҳамда у 13 йил аввал Олимпиадаги жасоратлар учун бундай мукофорни олган эди). Булар унга катта қизиқиш билан 1946 йилга етиб келиб 14 турнирни ютишига сабаб бўлди. Заҳариаз 1947 йилда Бритарния аёлларнинг ҳаваскор голф чемпионатидаги 55 йиллик тарихга эга натижасини қўлга киритиб биринчи Америкалик аёл унвонини қўлга киритди.
Британия ҳаваскорларидаги ғалабадан кейин, Заҳариаз ортга қайтди ва бир йилдан кейин янги ташкил қилинган Хонимлар Профессионал Голф Ассоциациясида (ХПГА) имтиёзли аъзо сифатида пайдо бўлди. Унинг Хонимлар иборасини танлашининг сабаби омадсиз аёллар ПГА билан низога боришдан қочиш эди. унинг истеъдоти ХПГАда ҳукмрон бўлишига олиб келди. У 1950-1951 йилларда кирган ҳар учта ўйинидан иккитасини қўлга киритди ва интилувчанлиги унинг рақобатчилари томонидан қадрига етилмади ва бозор янги саёҳатга ёрдам берди.
1953 йилда Заҳариазга саратон хасталиги ташҳиси қўйилди ва шифокор унинг оиласига ва дўстларига (Заҳариазнинг ўзига эмас) унинг бир йилдан камроқ яшашини айтди. Тўрт ой давомида у саёҳетга чиқди ва 1953 йилда энг кўп ишлаб топувчилар ичида олтинчи бўлди. У 1954 йилда ҳам ажойиб ҳаракат қилди ва бешта турнирни қўлга киритди. Саратон 1955 йилда пайдо бўлди ва йигирманчи асрнинг буюк спортчиси Бабе Дидриксон Заҳариаз 1956 йилда вафот этди.
Сусан Cайлефф, Бабе Афсонавий Бабе Дидриксон Заҳариаз ҳаёти (Урбана, И,Л: Иллиниос Университети нашриёти 1995).