Хаиткариева сабохат хашимовнанинг ўзбекистон тарихи фанидан

(Қибрай тумани), кўп тиражли газеталарга “Тўқимачилар овози”
(Тўқимачилик комбинати), “Қалдирғоч” (О ъзбекистон давлат сан ъат ва
маданият институти) ва ниҳоят деворий газеталарга (ташкилот ёки
мактабларда чиқадиган) боТинади. Юқорида биз ҳукумат ва ҳукуматга
қарашли нашрларга тўхталдик. Ваҳоланки, республикага тарқатиладиган халқ
ҳаракатининг ( “Бирликъъ-«Единство»), партияларнинг ( “0 ъзбекистон овози”,
“ХХИ а ср”, “А долат”), жамғармаларнинг ( “Нуроний”, “Ўзбекистон
матбуоти”), тижоратчиларнинг ( “Даракчи”) диний ташкилотнинг ( “Ислом,
нури ) ва бошқа газеталар мавжуд. Газета ва журналлар моҳиятига кўра
ижтимоий - сиёсий, иқтисодий, адабий - бадиий, илмий бўлиши, йўналишига
қараб болалар, ( “Тонг юлдузи”, «Класс»), ёшлар ( “Туркистон”,
«Молодежь Узбекистана»), хотин-қизлар ( “Саодат”) муассислигига кўра
- ҳукумат идораларининг, нодавлат ташкилотларининг нашрлари ҳамда,
хусусий боииши мумкин.
Нашриёт таснифи. Нашрнинг даврийлиги, бичими, ҳажми ҳам муҳим
кўрсатгичлар бўлиб, улар ҳақида билиш зарур. Масалан, даврийлик
ухборотнинг тезкорлигини таъминлайди. Жумладан, кундалик (бунга ҳафтасига
4-5 ва ундан ортиқ марта чиқадиган газеталар) хафтасига бир, ҳар ўн кун,
ойида бир, чоракда бир марта чоп этиладиган нашрлар ҳам бор.
Матбуотда асосан А-2 бичим ( “Халқ сўзи ”, «Правда Востока», А-
3 бичим “Нуроний”, “Ишонч” ҳамда А-4 ( “7Х7”) каби бичимли
нашрлар мавжуд. Халқ орасида газеталар икки саҳифали, тўр саҳифали ва ҳ.к.
деб юритиш одати бор.
Бу ҳолатда унинг бичимига эътибор бериш керак. А-2 бичимда чоп
етиладиган “0 ъзбекистон овози”ни тўрт саҳифали, агар у А-3 бичимда чоп
cтилганда саккиз саҳифали деб юритсак тўғри бўлади. Бу газета демак икки
тубоқда чиқади. Бир босма табоқ тахминан 40 минг белгидан иборат
боиади. Демак, “0 ъзбекистон овози” газетаси қайси бичимда чиқмасин
усосан 80 минг белгидан ёки икки босма табоқ ҳажмида чоп этилар экан.
35
Баъзи сонлари бошқа даврий матбуотга ўхшаб уч ва то ил босма табоқ
ҳажмида ҳам чоп этилиши мумкин.
ОАВ таркиби таснифи ҳар хил боиган ахборот воситаларининг барчаси
қўшилиб журналистиканинг бир бутун таркибини ташкил қилади. Тузилиши
боcйича уни ахборот воситаларининг уч гуруҳи ифода этади.