Habibullayev Ibrohim ekonometrika bo’yicha praktikum uslubiy qo’llanma Toshkent 2018 ekonometrika bo’yicha praktikum. Uslubiy qo’llanma. T.: «Toshkent moliya instituti»

Topshiriq:
Olingan natijalarni dispersion tahlil qiling.
Yechish
1.9-jadval

u ning variatsiyasi	Erkinlik darjasi soni	Chetlanishlar kvadratlari yig’indisi, S	Bitta erkinlik darajasiga dispersiya, D		k1=1, k2=18
Umumiy		6,316	-	-	-
Haqiqiy	k1 = m = 1	5,116	5,116	76,7	4,41
Qoldiq	k2 = n-m-1=18	1,200	0,0667	-	-

munosabat o’rinli bo’lganligi sababli, omil(haqiqiy) va qoldiq dispersiyalarning farqlanishini tasodifiyligi haqidagi gipoteza o’rinli emas. Bu farqlanishlar muxim, statistik nuqtai nazardan axamiyatli, tenglama ishonarli, ahamiyatli, bog’lanish zichligi ko’rsatkichi ishonchli va oilalarning yashash sharoiti o’rtacha jon boshiga to’g’ri keladigan daromad miqdoriga bog’liqligini ifodalaydi.

1.3. Mustaqil ishlash uchun masalalar
1-masala.
Quyidagi regressiya tenglamalari berilgan:

1. 
   
   

3. ,

5.


Topshiriq:
Yuqorida keltirilgan regressiya tenglamalarining qaysi biri o’zgaruvchilar bo’yicha chiziqli, qaysi biri parametrlar bo’yicha chiziqli, qaysi biri ham o’zgaruvchilar bo’yicha ham parametrlar bo’yicha chiziqli emasligini aniqlang.


2-masala.
y ning x ga bog’lanishini tavsiflovchi quyidagi regressiya modeli berilgan bo’lsin:

‘ekanligi ham ma’lum bo’lsin.


Topshiriq:

1. 
   Berilgan modelda regressiya koeffitsienti uchun ehtimollikning quyidagi qiymatlarida ishonch oralig’ini tuzing:
   

a) 90% ehtimollik bilan;
b) 99% ehtimollik bilan.
2. Olingan natijalarni tahlil qilib, ularning farqlarini tushuntirib bering.
3-masala.
30 ta savdo tashkiloti bo’yicha maxsulot bahosi –x (ming so’m) va savdo tashkilotining foydasi-y (mln. so’m) ko’rsatkichlari orasidagi bog’lanish o’rganilgan.
Regression modelni baholash natijasida quyidagi dastlabki natijalar olingan:


Topshiriq:

1. 
   Bu malumotlar bilan qanday korrelyatsiya koeffitsientini aniqlash mumkin, tushuntirib bering.
   
2. 
   Fisher F-kriteriyasi qiymatini hisoblash uchun dispersion tahlil jadvalini tuzing.
   
3. 
   F-kriteriyasining haqiqiy qiymatini jadval qiymati bilan taqqoslang va hulosa qiling.
   

4-masala.
Firma foydasini funktsiya bilan modellashtirish quyidagi jadvalda keltirilgan natijalarga olib kelgan:
1.10-jadval

t/r	Firma foydasi, mlrd.so’m, y		t/r	Firma foydasi, mlrd.so’m, y
	haqiqiy	hisoblangan		haqiqiy	hisoblangan
1	10	11	5	18	20
2	12	11	6	11	11
3	15	17	7	13	14
4	17	15	8	19	16

Topshiriq:
Model sifatini baholash uchun:
a) approksimatsiya xatoligini aniqlang;
b) o’rganilayotgan modeldagi omil belgi bilan foyda o’rtasidagi bog’lanish zichligini aniqlang;
v) Fisherning F-kriteriyasini hisoblang.