Х. М. Шеннаев Т. М. Баймуратов суғурта иши ўҚув қЎлланма

Фуқароларнинг 
банкдаги 
омонатларини суғурталаш механизми. 
Фуқароларнинг 
банкдаги 
омонатларини кафолатлаш 
Фондига таркиби Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси 
1
Ўзбекистон Республикасининг “Фуқароларнинг банклардаги омонатларини ҳимоялаш кафолатлари 
тўғрисида”ги Қонуни. 2002 йил 5 апрелда қабул қилинган. 

---

165 
томонидан аниқланадиган кузатув кенгаши умумий раҳбарлик қилади. 
Жорий фаолиятга эса Кузатув кенгаши томонидан тайинланган Директор 
раҳбарлик қилади. Фонд молиявий ёрдам кўрсатиши ва хайрия фаолияти 
билан шуғулланиши ҳамда юридик шахсларнинг муассиси бўлиши мумкин 
эмас. Биз қуйидаги чизмада Фонд маблағларининг шаклланиш манбаларини 
кўрсатиш ҳаракат қиламиз. 
Ҳар бир тижорат банки Фонд билан шартнома тузиши ва қонунда 
белгиланган миқдорлардаги бир маротаба ва мунтазам тўлаб бориладиган 
мажбурий бадалларни тўлаши шарт. Тижорат банклари томонидан бир 
маротаба тўланадиган мажбурий бадал миқдори ушбу тижорат банкининг 
амалда шаклланган устав капиталининг 0,1 фоизи миқдорида белгиланган. 
Масалан, акциядорлик-тижорат “Пахтабанк”нинг устав капитали 8,0 
млрд.сўм ва демак, бу банк 8,0 млн.сўм миқдорида бир маротабалик 
бадални Фондга ўтказиши керак. 
1-чизма 
Фуқароларнинг 
банкдаги 
омонатларини 
кафолатлаш 
фонди 
маблағларининг шаклланиши ва улардан фойдаланиш йўналишлари 
Календарь бадал тижорат банкларининг чорак якунлари бўйича 
фуқароларнинг муддатли омонатлари қолдиғига нисбатан кўпи билан
0,5 фоизни ташкил этади. Календар бадалларнинг тўланган суммаси 
фуқароларнинг банкдаги омонатлари қолдиғи умумий суммасининг
5 фоизига етганда банклар томонидан календарь бадални тўлаш 
тўхтатилади. 
Ўзбекистон Республикаси Марказий банки томонидан тижорат 
банкидан банк операцияларини амалга ошириш ҳуқуқини берувчи лицензия 
чақириб олинган сўнг Фонд ушбу банкда пул маблағларини сақлаган 
Фуқароларнинг банкдаги 
омонатларини кафолатлаш 
фонди 
Бир маротаба 
тўланадиган бадал 
Мунтазам тўлаб 
бориладиган 
мажбурий бадал 
Инвестиция 
фаолиятидан 
олинган даромад 
Омонатлар 
бўйича ҳақ 
тўлаш 
Жорий 
фаолиятни 
амалга ошириш 

---

166 
омонатчиларга ҳақ тўлашни бошлайди. Бунда омонатчиларнинг қуйидаги 
миқдорлардаги омонатлари қайтарилиб берилади: 
Агар фуқаро банкка энг кам ойлик иш ҳақининг 100 баравари 
миқдоридаги пул маблағларини омонатга қўйган бўлса, бундай ҳолда Фонд 
бу суммани тўлиқ қоплайди. 2005 йилнинг 1 октябридан бошлаб 
Ўзбекистон Республикаси ҳудудида энг кам ойлик иш ҳақи 9400 сўм 
миқдорида белгиланган. Демак, фуқаролар банкка энг кам ойлик иш 
ҳақининг 100 баравари миқдорида, яъни 940,0 минг сўм омонат сифатида 
қўйишган бўлса, тўлиқ олади. Омонат миқдори энг кам ойлик иш ҳақининг 
100 бараваридан 250 бараварига бўлса, 100 баравари тўлиқ қопланган ҳолда, 
ундан ошган қисмининг 250 бараварини 90 фоизи қопланади.
1-жадвал