Х. М. Комилов, Ф. О. Пўлатова


– расм. Этил спиртини этилендан буғ фазали каталитик гидратациялаш



Download 8,43 Mb.
Pdf ko'rish
bet152/188
Sana26.02.2022
Hajmi8,43 Mb.
#466882
1   ...   148   149   150   151   152   153   154   155   ...   188
Bog'liq
53c7ad00e7d47

88 – расм. Этил спиртини этилендан буғ фазали каталитик гидратациялаш 
усули билан ишлаб чиқариш технологик схемаси. 
1- трубкали иссиқлик алмаштиргич; 2- печ; 3- реактор; 4- йиғгич; 5- совутгич; 6- насадкали 
ювувчи минора. 
 
Савол ва топшириқлар 
1.Этиленнинг гидратация процесси учун оптимал ҳарорат, босим ва
реагентлар нисбатини танлаш нима билан аниқланади? 
2.Катализатор қандай аппаратда регенерация қилинади? 
3.Этиленнинг гидратацияланиш процесси схемасини тузинг ва унга тегишли 
изоҳлар беринг. Хусусан, реактордан чиқаѐтган қайноқ буғ-газ аралашмасининг 
иссиқлигидан фойдаланиш масаласини ѐритиб беринг. 
 
ОРГАНИК БИРИКМАЛАРНИ ОКСИДЛАШ БИЛАН ҚАЙТА ИШЛАШ 
26-§. Формальдегид, ацетальдегид ва сирка кислота ишлаб чиқариш 
 
Углеводородлар ҳамда бошқа органик бирикмаларни кислород иштирокида 
қайта ишлаш ҳозирги вақтда нефть-кимѐ саноатида етакчи ўринни эгалламоқда, 
шу муносабат билан ишлаб чиқаришнинг эскидан қўлланилиб келаѐтган усуллари 
сиқиб чиқарилмоқда. Ишлаб чиқаришнинг бу соҳаси ривожланганлиги иккита 
асосий сабабга кўра тушунтирилади: 1) углеводородли хом ашѐ билан оксидловчи 
—ҳаво кислородининг (шу билан бирга таннархи тўхтовсиз арзонлашиб 
бораѐтган), хусусан, қурилмаларнинг катталаштирилиши билан боғлиқ техник 


301 
кислороднинг (ҳам арзон ва қулайлиги); 2) техник процессларнинг нисбатан 
оддийлиги, ишлаб чиқариш босқичларининг кам сонлилиги, аппаратуранинг 
оддийлигидир. Бу қоидаларни исботлайдиган бир нечта мисол келтирамиз: 
н-Бутанни суюқ фазада катализатор иштирокида оксидлаб, асосий маҳсулот 
сифатида сирка кислота ҳосил қилинади. (Сизга органик кимѐ курсидан маълум 
сирка кислота ишлаб чиқариш усули билан таққосланг.) 
Этилен оксид кейинги 10—15 йил ичида барпо этилган қурилмалардан 
катализаторда этиленни тўғридан-тўғри (ҳаво кислороди ѐки тоза кислород 
билан) оксидлаб олинади. Саноатда кенг қўлланиладиган этиленнинг тўғридаи-
тўғри оксидлантириб ацегальдегид олиш усули жуда катга аҳамиятга эга. 
Акрилонитрил СН
2
--СН—С N — олишнинг энг янги усули пропилен билан 
аммиакнинг биргаликда каталитик оксидланишидир (оксидловчи аммонолиз): 
2СН
2
= СН – СН
3
+ 2NН

+ 3О
2
— 2СН
2
= СН — СN + 6Н
2
О + Q 
1 т акрилонитрил ишлаб чиқариш учун керакли хом-ашѐнинг таннархи 
ацетилен ишлатилганидан бир неча марта арзон. Циклогексанни ҳаво кислороди 
билан оксидлантириб бевосита адипин кислота олинади. Нафталин ва о-ксилолни 
оксидлаш билак о-фталь кислота ва фталь ангидрид-лавсан ва бошқа маҳсулотлар 
ишлаб чиқариладиган хом ашѐ олинади. Метамолни оксидлаб формальдегид 
олиш ҳозирги вақтда бу муҳим муҳсулот ишлаб чиқаришнинг асосий саноат 
усулидир. Турли оксидловчи процесслар умумий хом ашѐ негизига — табиий ва 
йўлдош газлар ҳамда нефтга эга. Тўғридан-тўғри ҳавонинг ўзидан ѐки ундан 
ажралиб чикқан кислороддан оксидловчи сифатида фойдаланилади. Бу 
реакцияларнинг ҳаммаси мураккабдир - хамма ҳолда ҳам кисородли моддалар 
аралашмаси ҳосил бўлади. Улар экзотермик, амалда қайтмас, асосан селектив 
таьсирга эга катализаторлар иштирокида газ ҳолатидаги моддалар ўргасида 
боради. Демак, барча реакциялар учун оптимал шароитлар танлаш мураккаб
қайттмас, 
экзотермик, 
гетероген-каталитнк 
реакиияларни 
бошқариш 
қонуниятлари асосида ўтказилади. Формальдегид, ацетальдегид ва сирка кислота 
ишлаб чиқаришини кўриб ўтамиз. 

Download 8,43 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   148   149   150   151   152   153   154   155   ...   188




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish