H. H. Imomov investitsiyalarni tashkil etish va

8  -   38 
113

---

lar,  aks holda, boshqa raqobatchilar ulardan oldin bozorni egaUab 
olishlari mumkin.
XorijMklarning mehnati.  Xorijiy investorlar o‘z biznesi va daro­
madlari hamyurllari nazorati ostida bolgani ma’qul, deb fikralashadi. 
Ammo  Lshga juda  ko‘p  xorijliklarni jalb  etish  xarajatlarni  oshirib 
yuboradi.
Valuta muomalasini tartibga solish. Xori)iy investorlami mam­
lakatga mablag* ohb kirish va uni sarflash imkoniyatlaridan tashqari 
biznesdan topilgan daromadni konvertirlangan valutaga ayirboshlash, 
chetga ohb chiqish, valuta hisob raqamiga ega bo‘lish inikoiuyatlari 
nihoyatda qiziqtiradi
Keyingi omil infratuzilma holati bo'lib, u mamlakatdagi yuqo­
ridagi sanab  o‘tilgan  omiharning  mavjud bo'lishidan keyingi mu­
him omillardandir.  Unda ishlab chiqarish uchun yer maydonlari- 
dan foydalanish, yemi ijaraga olish shartlari va muddati, avtomobil 
va temir yo'Uarning sanoat hududlarini asosiy transport bo‘g‘inlari 
(portlar, aeroportlar) va bozorlar bilan boglanganligi, eleklr ener- 
giyasining mavjudligi, suv ta ’minoti darajasi (ba’zi hollarda ichim- 
lik suv bilan ta’minlanganlik darajasi), telekommunikatsiyaning rivoj­
lanish  darajasi,  telefon,  faks  aloqalarining  mavjudligi,  kompyuter 
orqali aloqa o'rnatish masalalari muhimdir.
Ishchi kuchi Ko'pincha xorijiy investitsiyalarni kiritislming asosiy 
sababi qilib qabul qiluvchi mamlakatda ishchi kuchining arzonUgi 
ko'rsatiladi, lekin investitsiyalarni jalb qilishga savodxonUk, ishchi 
kuchining  malaka  darajasi,  melmat  qilish  etikasi,  mehnat  unum- 
dorligi darajasi,  turli ijtimoiy harakatlarning ishlab  chiqarish jara­
yoniga ta’siri va boshqalar ham o'z ta’sirini ko'rsatadi.
Banklar va moliya.  Mamlakatda jahon savdosi va investitsiya so­
hasida foydalaniladigan barcha moliyaviy instmmentlar mavjudligi 
ushbu sohadagi xizmatlar sifatini angktadi Investorkr uchun mam­
lakatda yetarli miqdorda faoliyat ko'rsatuvchi moliya institutlari va 
jahondagi  yirik  banklarga  tegishh  filiallarning  mavjudligi  muhim 
ahamiyat kasb etadi.  Mamlakatda jahonning ykik savdo va investitsiya 
kompaniyalari  filiallarining  faoliyat  ko‘rsatishi  investorlar  uchun 
ishonchlilik darajasini oshiradi.
Hukumat  tuzilmalaridagi  rasmiyatchHik.  Hukumat  o'z  inves­
titsiya siyosatmi qanday bahokshi muhim emas. Bunda katta tajribaga 
ega  bo‘lgan  tadbirkorlar  bergan baho  muhhndir.  Investorlar  ras- 
miyatchilik, qog'ozbozlik avj olgan muhitga kamdan-kam o'z mab-
114

---

lag‘larini sarflaydilar.  Hukumat uchun eng muhimi, rasmiyatclulik 
sabab bo‘lib, amalga oshirilishi to‘xtab qolgan loyihalarni eksperti- 
zadan o ‘tkazish, yo‘l qo‘yilgan xatoliklarni tuzatishdir.
Mahalliy islibilarmonlik muhiti.