Урутлик экинларни етиштириш технологияси. Помидор, калампир ва баклажон бизнинг шароитларимизда хаётининг биринчи йилида уруF берадиган бир йиллик усимликлар тарикасида экилади. Шу сабабдан уругаикка экиладиган экинларни етиштириш технологияси хам, овкатта ишлатиладиган экинларни етиштириш технологияси хам, асосан бир хил.
Усимликларнинг касалликлар билан зарарланишини камайтириш учун уругаикка мулжалланган экинлар кейинги уч йил ва бундан кура купрок вактдан бери итузумдошлар оиласига мансуб экинлар экилмаган учаскаларга жойлаштирилади. Уругаикка мулжаланган помидор, калампир ва баклажон экинлари бедадан бушаган ерларга ёки органик уFитлар билан угатланган экинлар (карам, бодринг, полиз экинлари) дан кейин экилади,
Урути олинадиган калампир ва баклажон кучатидан етиштири- лади, помидор эса, кучат килиб хам, кучатсиз, яъни уруFидан экиб Хам етиштирилади. Агар кулда етарли микдорда уруF булса, помидорни уруFидан экиб етиштириш купрок уринли булади, чунки бунда мехнат сарфи камаяди ва олинадиган уруF таннархи бир кадар пасаяди. Хужаликда дастлабки урувлар микдори кам ёки жуда кимматли навлар купайтириладиган булса, Уругаик экинни кучатидан етиштиришнинг маъноси бор. УруFидан етиштириладиган помидор Тупрокнинг юмшок, бегона утлардан холи ва яхши тайёрланган булишига айникса мухтож булади.
Уругаик экинлар учун ерни тайёрлаш, уларни экиш ва экинларга парвариш килиб бориш технологиясининг асосий элементлари овкатта ишлатиладиган экинларни етиштириш технологиясидаги билан бир хил, лекин улар катъий тавсия этиладиган муддатларда, анча синчиклаб ва
сифатли килиб бажарилиши керак.
Помидор меваларининг етилиши одатда анча узок, вактга чузи- лади, шу муносабат билан меваларнинг тезрок етиладиган булиши учун биологик фаол моддалар ишлатилади. Хаммадан кура купрок расм булган ана шундай препарат гидрелдир. Баъзан этифонат кислотанинг бошка унумлари кам ишлатилади. Тупрок ва усимлик- лар организмида бу моддалар парчаланиб, меваларнинг етилишини тезлаштирадиган фосфатлар, хлоридлар, азот ва этилга айланади. Препаратларнинг помидор меваларининг етилиш жараёнига бевосита таъсир утказиб, уни канчалик жонлантириши меваларнинг етил- ганлик даражасига бод лик. Препаратлар билан ишлов бериш вактида мевалар канчалик кам етилган булса, улар бу препаратларнинг таъсирига шунчалик купрок бериладиган булади. Гидрел факат шаклланиб олган меваларнинг етилишини тезлаштира олади.
Помидор меваларининг 60-70 фоизи тула шаклланиб олган ёки уларнинг 20-30 фоизи етилган даврда препарат билан ишланади. Препаратни ишлатиш нормаси 1,5 кг/га. Препарат ишлатилганидан кейин унинг колдик микдори 10-15 кунга келиб бутунлай йуколиб кетади. Шунинг учун косили янгилигича истеъмол килинадиган экинларни бундай препаратлар билан ишлаш тавсия этилмайди. Гидрел пуркаш меваларнинг етилишини 1-2 кафтага тезлаштиради, олинадиган уругаарнинг экинбоплик ва косилдорлик сифатларига ёмон таъсир утказмайди, лекин уругаар чикишини купайтиради.
Узбекистонда иссикхоналарда етиштириш учун корижда селекция йули билан яратилган биринчи авлод дурагайлари районлаштирилган. Бу дурагайларнинг уругаари бизда етиштирилмасдан, балки оригинаторлардан олиб келинади.
Иссикхоналар учун мулжалланган жайдари помидор навларининг уругаари маналлий шароитларда етиштирилади. Суперэлита ва элита уругаари, бу экинлар кандай иншоотларга мулжалланган булса, уша турдаги иншоотларда олинади, бу экинлар шу навларнинг товар экинлари учун белгиланган муддатларда экилади. Биринчи репродукция уругаари, улар кандай иншоотларга мулжалланган булса, уша хилдаги иншоотларнинг узида олинади-ю, лекин Кузги- Кишки мавсумларга кулай келадиган муддатларда экилади.
Помидор экинларининг апробацияси 90 фоиз усимликларнинг биринчи Тупгулида етилган мевалар булганида утказилади. Нав тозалаш ишлари экин орасида аралашмалар ва касалланган усимликлар топилган сайин апробациядан олдин ва кейин бир неча марта утказилади.
Do'stlaringiz bilan baham: |