Х. Ч. Буриев савзавот экинлари селекцияси ва уруечилиги


Экинларнинг узидан чанглана олмаслиги, яъни узининг узига т5три келмаслиги асосида дурагай урутлар олиш



Download 0,95 Mb.
bet42/124
Sana31.03.2022
Hajmi0,95 Mb.
#520956
TuriЛекция
1   ...   38   39   40   41   42   43   44   45   ...   124
Bog'liq
Сабзавот экинлари селекцияси ва уруғчилиги

Экинларнинг узидан чанглана олмаслиги, яъни узининг узига т5три келмаслиги асосида дурагай урутлар олиш. Карам, редиска, турп ва карамдошлар оиласига мансуб бошка усимликларнинг дурагай уругаари шу асосда олинади. Узининг узига туFри келмаслиги ёки усимликларнинг уз чанги билан чанглана олмаслиги четдан чангланадиган купгина усимликларда кенг таркалган. Карамдошлар оиласининг вакиллари ва баъзи бошка усимликларда бу ходиса 40 дан ортик аллеллари булган битта ген томонидан назорат килиб борилади. Гул чангги номувофикдик яъни узи узига туFри келмаслик генининг бошка аллели таъсиридаги тумшукчага тушиб колса, у вактда униб, уругаанишни таъминлаб беради. Шунинг учун нав популяцияси узи узига тугри келмасликни юзага чикарувчи ген аллеллари хар хил тарзда бирга купшлган гетерозиготлардан иборат булади.
Бош карамнинг бир канча навларида уз чанги билан чанглана олмайдиган ва селекщгя ишига ярокли булган усимликлар 70 фоизгача учрайди. Одатда гуллари узидан чангланганида купи билан 2-4 та шона, яъни хар кузокда хаммаси булиб 6-8 та уруF хосил буладиган усимликлар танлаб олинади. Селекция жараёни уруршси уз чангги билан чангланганида юкори даражада ypyF бериш лаёкатига эга булган шоналарни аниклаб олисщан бошланади. Шоналаш фазасида узининг узига туFри келмаслик ходисаси хали намоён булмайди.
Олинган биринчи инбрид авлодда узи узига тугри келмаслик ген аллеллари буйича гомозигот усимликлар ажратиб олинади ва шоналарини узидан чанглатиб, купайтирилади. Иккита ёки бир нечта навларнинг бир неча йил давомида утказилган инбридинг иатижасида купгина хужалик белгилари жихатидан текислиб олинган, узи узига туFри келмайдиган линиялари комбинацион лаёкати буйича бахоланади, бунинг учун улар бир-бири билан чатиштирилади ва олинган дурагайлари тахдил килиб чикилади. Уларнинг энг яхши- лари шоналарини узидан чанглантириб купайтирилади ва дурагай уругаар олиш учун ишлатилади (28-расм).

  1. расм. Узи-узига туFри келмаслик ходисасидан фойдаланиб, бош
    карамда дурагай уругаар олишнинг энг оддий схемаси.

Шу максадда иккита нав линиялари кайта чангланиши учун навбатлашиб борадиган каторлар холида экилади. Бир линия усим- ликлари бир-бирини уругаантира олмайди, шунинг учун тумшукчага тушиб колган икки линия чангининг аралашмасидан факат бошка линиянинг чанги унади, холос, Натижада уругаар хаммаси дурагай булиб чикади. Бувда ишлатиладиган она линия ота линияни кайта чанглай оладиган булиши керак. Ана шундагина 100 фоиз дурагай уругаар олиш таъминланиши мумкин.

Download 0,95 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   38   39   40   41   42   43   44   45   ...   124




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish