H a m d a m o V turkiy xalqlar adabiyoti tarixi

Muammoli vaziyat:
1. “ Qobus” so'zining m a’nosini izohlang. Ozarbayjonda 
ham qobusnomalar yaratilganmi?
2. “ Inson o‘z aqli tufayli xudolik darajasiga ko‘ tarilishi 
mumkin” , (Nasim iy) degan g ‘oyani izohlang.
3.” Mahzanul asror” asari bilan bog'liq bo‘lgan Qiziq 
Arislon voqeasi.
4. Shoh Ismoilning Ozarbayjon adabiyoti rivojidagi 
o'ziga xos o‘ rni.
5. Anorning «Besh qavatli uyning oltinchi qavati» asarini 
qanday izohlaysiz?
Talabalarga bu savollar yozdirib qo'yiladi. So‘ng «Панж 
ганж» asari bo'yicha m a’ lumot beriladi. Dars oxirida 
muammo yechimi so'raladi. Talabalar javob beradilar.
39

---

Savol va topshiriqlar
1. N a voiy va G anjaviy “ Xam sa” sini qiyosiy o'rganish.
2. N aim iy va Nasimiyning xurufiylik oqimidagi o'rni.
3. Fuzuliy ijodida N avoiy an’analarining o‘ziga xos 
talqini.
4. V idodiy va V oqif ijodidagi noan’anaviylik.
5. Husayn Jovidning “ A m ir Tem u r” dramasida tarixiy 
haqiqat va badiiyat.
А дабиётлар
1. А риф М. Азербейджанская литература. Москва. 
1979 йил.
2. М аллаев Н. Низомий Ганжавий. Тошкент. 1966 йил. 
(“ Узбек адабиёти тарихи” китобида)
3. Эркинов С, Кднихонов М., Н.Ганжавий. Т. 1992 й.
4. Ф а л а к л а р ёнди ох,имдан... “ Жах;он адабиёти” 
журнали. 1997 йил. 3-сон.
5. Т. Жалолов. Хамса талк^нлари. Тошкент. 1961 йил.
40

---

QOZOQ A D A B IY O T I TARIXI
Qozoq xalqi tarixi haqida. Qozoq xalqi boy madaniy 
merosga ega bo'lib, ayniqsa uning xalq og'zaki ijodi juda 
rivojlangan. Tarixda asosan charvachilik bilan shug'ullan- 
gan qozoqlarda yozma adabiyot nisbatan keyingi asrlarda 
paydo bo'ldi. Bu adabiyotning paydo bo'lishida, shaklla- 
nishida qozoq xalqi folklorining roli katta bo'ldi. Qozoq 
oqinlari kuylagan o'ianlar, dostonlar mavzusi rang-barang 
bo'lib, ularda xalqning tarixi, turmushi o'z aksini topgan. 
Qo'blandi botir, Ertarg'in va Qambar botir kabi xalq 
qahrom onlarining sarguzashtlarini kuylovchi asarlar, 
tadbirkor va dono Aldarko'sa haqidagi latifalar, turli 
marosim qo'shiqlari, ertaklar qozoq folklorining asosini 
tashkil etadi.
Q o 'b la n d i b o tir h a q id a gi doston larn in g k o'p lab
variantlari mavjud. Bu epos qozoq xalqining bebaho 
madaniy merosi hisoblan adi. Bu eposning variantlari Qrim- 
tatar va qoraqalpoq kabi turkiy xalqlar og'zaki ijodida 
ham u ch raydi. Q o 'b la n d i b o tir h a q id a g i dostonni 
V.V.Radlov, I.Oltinsarin, S.Sayfulin 
singari mashhur 
kishilar xalq oqinlaridan y o zib oigan. A n a shulardan eng 
mukammal varianti Marabay Kulbayev va Merganbay 
degan oqinlardan yozib olingan variantlardir.