H. A. Jamolxonov


-rasm. Bo’g’izning ko’ndalang kesilgandagi



Download 2,28 Mb.
Pdf ko'rish
bet48/395
Sana01.01.2022
Hajmi2,28 Mb.
#299352
1   ...   44   45   46   47   48   49   50   51   ...   395
Bog'liq
Hozirgi o`zbek adabiy tili jamolxonov

 
3-rasm. Bo’g’izning ko’ndalang kesilgandagi
 
ko’rinishi.
 
1-
 
qalqonsimon  tog’ay;  2-  cho’michsimon  tog’aylar;  3-  un  (ovoz)  paychalarining 
qirralari; 4- ovoz paychalari orasidagi tirqish. 
 
 
 
 
 
a              b                 v             g                d 
 
4-rasm. Ovoz paychalari orasidagi tirqish ko’rinishlari

 
a)yopiq holat;   b)ovoz holati;  d) shivirlash (pichirlash) holati; g)nafas chiqarish  holati;      
d)nafas olish holati. 
 
 
 
 
        
 
- un (ovoz) paychalari tinch holatda turganda, ularning oralig’i ochiq bo’ladi, 
natijada nafas apparatidan kelayotgan havo oqimi shu oraliqdagi paychalarni 
tebratmay o’tadi. Bunday vaziyatda ovoz hosil bo’lmaydi; 
-  ovoz  paychalari  tortilgan    (taranglashgan)da,  ular  orasidagi  ochiq  bo’shliq 
yumuq holatga keladi, natijada havo oqimining yo’li to’siladi, havo oqimi taranglashgan 
un  paychalariga  urilib,  davriy  tebranishni  yuzaga  keltiradi.  Bunday  tebranish  ovozni 


23 
 
(asosiy tonni) hosil qiladi. Shuning uchun bo’g’iz bo’shlig’i ovoz manbai hisoblanadi. 
Ovoz  esa  unli  tovushlarni,  jarangli  va  sonor  undoshlarni  shakllantirishda  fizik 
komponent sifatida qatnashadi. 
-ovoz paychalari bo’shroq tortilgan holatda shu paychalar orasida torroq bo’shliq  
yuzaga  keladi,  havo  oqimi  shu  bo’shliqdan  sirg’alib,  ishqalanib  o’tadi,  ammo  un 
paychalarini  tebratmaydi,  natijada  shovqin  hosil  bo’ladi,  bu  shovqin  pichirlab  yoki 
shivirlab gapirganda qo’llanadi; 
d) 
halqum
-  bo’g’izdan  yuqoriroqda  joylashgan bo’shliq. U  uch  qismdan    iborat:  
pastki qismi hiqildoq(bo’g’iz)ga tutashgan o’rni; o’rta qismi-halqumning og’zi. Bu qism 
og’iz bo’shlig’i tomonga ochilgan bo’ladi; yuqori qismi-burun bo’shlig’iga va eshitish 
paylariga birikkan (tutashgan) qismi; 
e) 
og’iz  bo’shlig’i
-  til,  kichik  til,  tishlar,  lablar,  lunjlar,  qattiq  va  yumshoq 
tanglay,  til  osti  muskulidan  iborat  apparat.  U  orqa  tomonidagi  tomoq  orqali  halqumga 
tutashadi; 
f) 
burun bo’shlig’i
 – qo’shimcha ton manbai. U yumshoq tanglay oxiridagi kichik 
tilning  quyi  tomon  harakat  qilishi  natijasida  rezonatorga  aylanadi:  havo  oqimining  bir 
qismi  burun  bo’shlig’idan  o’tib,  qo’shimcha  tonlarni  yuzaga  keltiradi.  O’zbek  tilining 
m,n,ng
 undoshlari shu apparat ishtirokida yuzaga keladi.

Download 2,28 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   44   45   46   47   48   49   50   51   ...   395




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish