H. A. Jamolxonov



Download 2,28 Mb.
Pdf ko'rish
bet175/395
Sana01.01.2022
Hajmi2,28 Mb.
#299352
1   ...   171   172   173   174   175   176   177   178   ...   395
Bog'liq
Hozirgi o`zbek adabiy tili jamolxonov

iyun soni. 
 
66
 
Bu haqda qarang: Абдуллаев Йўлдош. Мозий ва янги алифбо. – "Ўзбекистон овози", 1995, 24 январь. 
 


93 
 
alifboga      ("u"  unlisi  uchun),      ("o’"unlisi  uchun),      ("o"  unlisi  uchun),  __                                  
("a" unlisi uchun),        ("i unlisi uchun),     ("e" unlisi uchun) harflarini kiritish tavsiya 
etiladi.
67
  
 
1921-yilda
 Toshkentda 1-5-yanvar kunlari o’zbek alifbosi va imlosi masalalariga 
bag’ishlangan  birinchi  O’lka  qurultoyi  bo’lib  o’tadi,  unda  Abdurauf  Fitrat,  Ashurali 
Zohiriy va Botu (M.Hodiyev) ma’ruzalari tinglanadi. 
 
Fitrat  o’z  ma’ruzasida  arab  alifbosining  o’zbek  tili  xususiyatlariga 
moslashmaganligini, unda unli tovushlarni ifodalash uchun belgilar yetishmasligini, unli 
va  undosh  tovushlarni  ifodalovchi  harflarning  shaklan  farqlanmaganligini,  har  bir 
harfning  to’rt  shakli  borligini  yozuvdagi  jiddiy  nuqson  deb  baholaydi,  bunday 
nomukammalikdan  qutulish  uchun  esa  arab  alifbosidagi  harflarning  to’rt  xil  shaklidan 
faqat  bittasini  (so’z  boshidagi  shaklini)  qoldirish,  unli  tovushlar  uchun  6  ta  harf 
belgilash,  so’zlardagi  ohangdoshlikni  yozuvda  aks  ettirish  imkonini  yaratish,  chet 
(olinma)  so’zlarni  o’zbek  tili  xususiyatlariga  moslab  yozish  kerakligini  aytadi.
68
  Bu 
fikrga Elbek ham qo’shiladi.
69
  Ashurali Zohiriy esa Fitratning taklifiga e’tiroz bildirib, 
chet  so’zlarning,  xususan,  arabcha  va  forscha  o’zlashmalarning  arab  imlosidagi 
shakllarini  o’zgartirmay  yozish  ma’qulligini,  aks  holda  bunday  so’zlarning  ma’nolari 
o’zgarib ketishi mumkinligini aytadi. Shu tariqa imlochilar ikkiga – yangi imlochilar va 
o’rta imlochilar guruhiga bo’linib ketadi.
70
   
 
Botu  (M. Hodiyev)  arab  alifbosidan butunlay  voz kechib, lotin  grafikasi  asosida 
yangi alifbo tuzish kerakligini aytadi. Bu haqda u shunday deydi:                 "... Butunlay 
hozirgi  arab  harflarini  tashlab,  ko’p  millatlar  tomonidan  qabul  qilingan  lotin  yozuvini 
tilimizdagi tovushlarga muvofiq bir holg’o keltirib qabul qilish kerakdir".
71
  
 
Shu  ma’ruzasida  Botu  o’zining  lotin  harflari  asosida  tuzilgan  alifbosining 
loyihasini qurultoy ishtirokchilariga ko’rsatadi, muzokaraga chiqqan S.Usmonxo’jayev 
Botuning  fikrini  va  loyihasini  ma’qullaydi,  ammo  qurultoy  qatnashchilarining 
ko’pchiligi  amaldagi  (arabcha)  alifboni  ayrim  tuzatishlar  kiritish  bilan  saqlash  kerak 
degan fikrni quvvatlaydi.
72
  
 
Qurultoyda yozuv va alifboga oid quyidagi qaror qabul qilinadi: 
 
1. Bu vaqtga dovur o’zbeklar orasida yurub kelgan yozuvlar yo’lsiz va qoidasiz 
bo’lg’onligidan, qo’nferans yozuvlarimizni isloh etiluvini tilaydir. 
                                                      

Download 2,28 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   171   172   173   174   175   176   177   178   ...   395




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish